Ook moderne cultuurgenres moeten subsidie van het Rijk kunnen krijgen, vindt de Raad voor Cultuur

Moderne cultuurgenres zoals popmuziek, mode, design, e-culture, urban arts en musical moeten ook in aanmerking komen voor langdurige subsidie van het Rijk. Die moet niet meer alleen zijn weggelegd voor de traditionele kunst van orkesten en theater- en dansgezelschappen.

Deze wijziging van het subsidiestelsel adviseert de Raad voor Cultuur aan minister Van Engelshoven (D66) van Cultuur. Het vierjaarlijkse advies van de Raad, het belangrijkste adviesorgaan op het gebied van cultuur, wordt doorgaans, voor zover het budget het toelaat, overgenomen. Als minister en Tweede Kamer ermee instemmen, kunnen kunstinstellingen volgend jaar volgens deze lijnen subsidie aanvragen voor de periode 2021-2024.

Vernieuwing van het stelsel van kunstsubsidies wordt al lange tijd bepleit. Het culturele leven in Nederland is immers veel rijker dan alleen die traditionele canon die alle subsidie vangt. In het advies ‘Cultuur dichtbij, dicht bij cultuur’ geeft de Raad voor Cultuur deze wens handen en voeten door uitbreiding van de BIS (de culturele basisinfrastructuur). Wie daar in zit, krijgt voor vier jaar rijkssubsidie.

Nu wil de Raad bijvoorbeeld dat behalve de orkesten in de BIS ook maximaal elf ensembles of koren voor vier jaar subsidie kunnen krijgen. Ook moet er ruimte zijn voor alle mogelijke vormen van podiumkunsten, in plaats van alleen dans, opera of theater. Verder wil de Raad dat er subsidie komt voor maximaal 22 festivals. Festivals zijn bij uitstek een plek waar nieuwe kunstvormen worden gepresenteerd en waar een divers publiek te vinden is.

Kunstklimaat

Door niet alleen de culturele canon te subsidiëren, maar allerlei vormen van kunst die nu opkomen, hoopt de Raad een diverser publiek te trekken dan de witte, oudere hoogopgeleiden, die nu het meest van subsidies profiteren. Daarvoor hoopt hij ook op medewerking van elf stedelijke regio’s die kunstenaars en publiek in hun gebied bij elkaar moeten brengen. Volgens voorzitter van de Raad voor Cultuur Marijke van Hees hebben regio’s daar al goede plannen voor ingebracht. “Ik merk daar veel enthousiasme voor.”

Het advies ademt een positieve sfeer. Nu het kille kunstklimaat, dat ontstond toen staatssecretaris Zijlstra (VVD) tussen 2010 en 2012 200 miljoen bezuinigde op cultuur, voorbij is, doet de raad allerlei voorstellen om de positie van kunstenaars te verbeteren. Niet alleen kan er weer geld naar de ontwikkeling van jonge talenten, ook oudere kunstenaars moeten zich verder kunnen ontwikkelen. Ook hoeven de traditionele kunstinstellingen als orkesten niet te vrezen dat zij erop achteruit gaan doordat er geld gaat naar nieuwe kunstvormen, zegt Van Hees. “De instellingen die nu in de BIS zitten, zijn veilig. Misschien dat de genreverrijking later consequenties heeft, maar nu gaat het alleen om verbreding van het aanbod.”

Dat is mogelijk omdat minister Engelshoven structureel 80 miljoen euro extra aan cultuur besteedt. Van Hees: “Onze voorstellen blijven daarbinnen.” Op de lange termijn moet er wel meer geld naar cultuur, bepleit de Raad, om de vitaliteit van cultuur te garanderen en om artiesten en kunstenaars fatsoenlijk te kunnen betalen.

Andere voorstellen

De Raad stelt voor om 15 musea zonder rijkscollectie, maar van nationaal belang te subsidiëren uit de BIS. De Raad heeft een voorkeur voor musea met moderne kunst. Namen worden in het advies niet genoemd. Die musea zouden 250.000 euro moeten krijgen voor het trekken van publiek door tentoonstellingen en dergelijke.

Als voorwaarde voor het krijgen van subsidie moet een instelling fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden, zoals cao-lonen, hanteren. Die zijn er lang niet overal, bovendien werken de meeste kunstenaars als zzp’er. In de cultuursector is daarom een fair practice code opgesteld, die regels voor een eerlijke beloning geeft. Van Hees: “Op dit moment is hanteren van die regels een subsidievoorwaarde, maar geen keiharde, wat ons betreft. Dat is financieel nog niet haalbaar. Maar op termijn moeten we daar naartoe. Als er te weinig geld voor is, moet we minder aanbod accepteren.”

Het Rijk moet participeren in het plan van de gemeente Amsterdam om een museum voor het slavernijverleden op te richten.

Lees ook:

Raad voor Cultuur: ‘Geef regio’s meer invloed op cultuursubsidies’

Er moet subsidie komen voor stedelijke regio’s met goede culturele plannen. Met dit voorstel wil de Raad voor Cultuur het huidige achterhaalde cultuurbestel moderniseren.

Kunstenaars kunnen nauwelijks rondkomen: minister wil eerlijk loon

Veel kunstenaars kunnen nauwelijks rondkomen. Van Engelshoven wil dat daar verbetering in komt.