Ongehoord Nederland

Ongehoord Nieuws verspreidt alweer desinformatie, in ‘woud van aannames’

Statisticus Herman Steigstra in de uitzending van ‘Ongehoord Nieuws’. Beeld
Statisticus Herman Steigstra in de uitzending van ‘Ongehoord Nieuws’.

In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen vliegt Ongehoord Nieuws direct weer uit de bocht. Feitelijke onjuistheden en paniekzaaierij in een uitzending over oversterfte.

Nienke Schipper

“Als je je laat vaccineren is de kans één op drieduizend dat je binnen twee weken daarna overlijdt.” Deze verontrustende uitspraak werd gedaan door statisticus Herman Steigstra in de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Ongehoord Nieuws. De uitzending van de aspirant-omroep Ongehoord Nederland ging over de onverklaarde oversterfte in Nederland en een mogelijk verband met de Covid-19-vaccins.

De schatting van Steigstra is onmogelijk, zegt Anton Kunst. Volgens de epidemioloog bij het UMC zijn de berekeningen van Steigstra niet gebaseerd op feiten maar ‘op een woud van aannames’. Ondanks eerdere sancties maakt Ongehoord Nederland zich meteen weer schuldig aan het verspreiden van desinformatie.

Gevaccineerde kijkers van Ongehoord Nieuws zullen een onrustig gevoel hebben overgehouden aan de uitzending. Dat blijkt ook uit de tien klachten die binnenkwamen bij de NPO, laat ombudsman Margo Smit weten. Ze deed al twee keer eerder onderzoek naar ON waarbij haar conclusie was dat de aspirant-omroep stelselmatig de journalistieke code had overtreden.

Verdubbeling

Het is goed om te weten wat er precies wordt beweerd, stelt Kunst. “Steigstra bedoelt dat iemand in de eerste twee weken na vaccinatie een kans van één op de drieduizend heeft om als gevolg van de vaccinatie te overlijden. Die kans staat op zichzelf, dus los van de kans op overlijden aan overige oorzaken.”

Kunst berekende zelf op basis van CBS-cijfers wat de kans is dat een Nederlander in een tijd van twee weken en onder gewone omstandigheden overlijdt. “Van de tienduizend mensen overlijden er jaarlijks gemiddeld 98 mensen, dat is per twee weken gemiddeld genomen 3,8 mensen. Als we de berekening van Steigstra omzetten, kom ik op 3,3 op de tienduizend, ongeveer een even grote kans. Als je die cijfers bij elkaar optelt zou door vaccinatie de kans op overlijden in de eerste twee weken verdubbelen. Ik kwalificeer dit als onmogelijk omdat zo’n verdubbeling zou zijn opgemerkt in alle grootschalige Covid-19 vaccin-trials.”

Causaal verband

In de uitzending van 31 januari mochten ook FvD-politicus Pepijn van Houwelingen en immunoloog Theo Schetters toelichten waarom zij denken dat er een verband bestaat tussen oversterfte en de Covid-19-vaccins. Hoewel er een slag om de arm wordt gehouden, wordt er wel gesuggereerd dat er een causaal verband bestaat tussen de oversterfte en de vaccins. Zo zouden er sinds het begin van de vaccinatiecampagnes opvallend veel meer mensen overlijden dan gemiddeld, en sterven er volgens de gasten aan tafel na elke vaccinatieronde meer mensen dan gemiddeld, inmiddels zo’n 50 per dag. Ook vinden de gasten het belachelijk dat bij de diverse onderzoeken naar oversterfte het effect van de vaccins als mogelijke oorzaak buiten beschouwing wordt gelaten.

Dus mag Steigstra met zijn berekeningen het verband tussen oversterfte en vaccins aantonen, en wordt de statisticus daarbij niet kritisch bevraagd door de presentatrices. Volgens epidemioloog Kunst vallen er twee dingen op in Steigstra’s aanpak. “Ten eerste neemt hij als uitgangspunt dat vaccins de oversterfte veroorzaken. Alle andere mogelijke factoren zijn buiten beschouwing gelaten. Daarmee stond de uitkomst al min of meer vast: vaccins verklaren de oversterfte.

“Ten tweede: om tot die uitkomst te komen, worden allerlei keuzemogelijkheden geschapen waarmee de uitkomst van de berekeningen kunnen worden gestuurd. Zijn resultaten zijn daarmee niet gebaseerd op feiten, maar op een woud van aannames. Dus is mijn oordeel over de 1:3000 schatting: onmogelijk, niet gebaseerd op feiten.”

Steigstra: het is een model

Steigstra laat desgevraagd weten dat hij zijn berekeningen heeft gedaan op basis van de oversterfte in Nederland en dat het een model is om de oversterfte aan de hand van vaccinaties te voorspellen. “Ik vond het een goede uitzending en ik vind het vooral verontrustend dat de overheid geen onderzoek wil doen naar het verband tussen de vaccins en oversterfte.”

Of ombudsman Smit een derde onderzoek gaat doen naar Ongehoord Nederland hangt af van hoe de omroep omgaat met de klachten. De aspirant-omroep heeft zes weken de tijd voor een reactie. ON heeft inmiddels zicht op drie sancties; twee naar aanleiding van de onderzoeken en één vanwege de stroeve samenwerking tussen de omroepen.

Lees ook:

Ongehoord Nederland hangt een derde sanctie boven het hoofd

De NPO wil aspirant-omroep Ongehoord Nederland een derde financiële sanctie opleggen. Dit keer is de aanleiding het tweede rapport van de NPO-Ombudsman.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden