‘Ongehoord Nederland maakt samenwerken vrijwel onmogelijk’

De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) is de dwarse koers van Ongehoord Nederland (ON) zat en dreigt de aspirant-omroep een tweede sanctie op te leggen. Volgens de koepelorganisatie houdt ON zich nog steeds niet aan de journalistieke code en verloopt de samenwerking verre van soepel.

Na het opleggen van twee sancties kan de NPO bij de staatssecretaris voor cultuur en media aankloppen met een verzoek om een omroep uit het publieke bestel te zetten, staat in de Mediawet. Officieel is die tweede sanctie niet eens nodig, zegt Wouter Hins, emeritus hoogleraar mediarecht aan de Universiteit Leiden. “Zo’n verzoek kan ook al worden ingediend als een omroep naar de mening van de NPO onvoldoende uitvoering geeft aan de bereidheid tot samenwerking.”

De voorzitter van het College van Omroepen, Arjan Lock, hoopte dat na de eerste sancties de samenwerking met ON zou verbeteren, maar is dat niet het geval. Hij hekelt de journalistieke opstelling van ON. “We hoopten op meer zelfreflectie vanuit de aspirant-omroep na de eerdere sanctie. Na de uitzending van Ongehoord Nieuws van 15 september is het tegendeel gebleken. Bovendien straalt ON publiekelijk uit de kritiek naast zich neer te leggen. Dat maakt een constructieve samenwerking bijna onmogelijk.”

Het n-woord

Eerder deze maand maakte een meerderheid in de Tweede Kamer kenbaar een strenger sanctiebeleid te willen, mits een omroep niet automatisch niet het bestel moet verlaten na twee sancties. De vraag is natuurlijk of het wenselijk is om zo’n verse omroep uit het bestel te knikkeren. ON kreeg immers de erkenning als aspirant-omroep omdat er voldoende leden zijn en omdat de omroep een ‘stroming binnen de maatschappij’ vertegenwoordigt.

Ook het Commissariaat voor de Media kan een omroep sancties opleggen, waarna de staatssecretaris een erkenning kan intrekken. De toezichthouder heeft dat tot nog toe niet gedaan omdat ‘in ons unieke omroepbestel ruimte is voor verschillende geluiden en meningen’. “Ongehoord Nederland heeft de erkenning gekregen om deel uit te maken van dit bestel. Binnen dit bestel gelden regels waaraan alle omroepen zich moeten houden; Ongehoord Nederland dus ook.”

Onder die regels worden onder meer de journalistieke code van de NPO verstaan waar ON zich niet aan heeft gehouden. Onzorgvuldige journalistiek en de verspreiding van desinformatie waren aanleiding voor de eerste (financiële) sanctie. De voorgenomen tweede sanctie komt voort uit een uitzending van Ongehoord Nieuws waarin racistische uitspraken werden gedaan en het n-woord werd gebruikt. Het onderzoek van de ombudsman van de NPO naar die uitzending loopt nog.

‘Veel grotere problemen’

Is het een goed idee om ON uit het bestel te knikkeren? Nel Ruigrok twijfelt. De mediawetenschapper, verbonden aan de afdeling wetenschapscommunicatie van de Universiteit Leiden, vindt het zinniger om alle omroepen zich eens achter de oren te laten krabben en ze te laten besluiten wat voor soort journalistiek ze willen bedrijven. “Media hebben een enorme invloed op de publieke opinie en zijn zich te weinig van bewust wat voor een verantwoordelijkheid die invloed met zich meebrengt. Wat ON doet kan natuurlijk niet door de beugel. Maar heel veel media vergroten dingen uit, de gematigde middengroep hoor je bijna nooit.”

Ruigrok: “Natuurlijk werkt een talkshowtafelgesprek veel beter als je twee uitersten tegenover elkaar zet, denk aan dat gesprek bij Jinek tussen Diederik Gommers en Famke Louise tijdens de coronacrisis. Sensatie verkoopt nu eenmaal beter dan een genuanceerd verhaal, maar daarmee dragen media wel bij aan de polarisatie in de samenleving.

“Als ON uit het bestel wordt geknikkerd, dan speel je ze in de kaart. Ze zullen zeggen dat hun de mond wordt gesnoerd. En reken maar dat Forum voor Democratie Kamervragen gaat stellen. Dan hebben we het weer eindeloos over deze kwestie, en volgens mij hebben we op dit moment grotere problemen.”

Op de site van ON is te lezen dat de omroep de aankondiging van de NPO ziet ‘als een directe aanval op de persvrijheid in Nederland en de mogelijke doodsteek voor onze omroep’, aldus voorzitter Arnold Karskens. ON heeft twee weken voor een officiële reactie op de voorgenomen sancties, daarna beslist NPO of en zo ja, welke maatregelen er worden getroffen.

Lees ook:

Overtreedt Ongehoord Nederland de journalistieke code met racisme-item?

Van boetes tot het intrekken van de uitzendvergunning: dit zijn de mogelijke gevolgen van de uitzending over racisme van Ongehoord Nederland.

Experts: Ongehoord Nederland verspreidt schadelijk nepnieuws

De journalisten van Ongehoord Nieuws schotelen hun publiek onzin voor zonder weerwoord. Daarmee zijn ze schuldig aan het verspreiden van desinformatie, vinden mediawetenschapper Nel Ruigrok en factchecker Harry Hol.