Ondersteboven opnieuw op zoek naar de aarde

In dezelfde zachte fluisteringen onderzoekt Akram Khan in 'ma' de (spirituele) relatie van de mens tot zijn leefomgeving: de verbondenheid met de aarde, de vruchtbaarheid waar de mensheid zijn bestaan aan dankt, maar ook de verwoestende kaalslag door diezelfde mens in gang gezet. De Pakistaanse zanger zingt zijn traditionele Sufi-liederen met het hoofd naar beneden, diverse scènes worden 'ondersteboven' uitgevoerd: het is Khans poging tot communicatie met de aarde waarmee het contact verloren dreigt te gaan.

Noem het modieus 'fusion', noem het 'Contemporary Kathak': vast staat dat de stijl van Akram Khan poëtisch, lyrisch en buitengewoon eigen is. Ook zijn gezelschap is 'fusion': met dansers uit Zuid-Afrika, Spanje en Maleisië biedt Khan, zoals hij zelf zegt, 'The Way of the World'. Als kind van Bengalese migranten groeit Akram Khan op in de traditie van de kathak, een klassieke dansvorm uit Noord-India, breakdance uit de straten van Londen en de moderne dans, waarin hij een deel van zijn opleiding geniet aan PARTS, de dansopleiding van Anne Teresa De Keersmaeker in Brussel. Zoals Khan zelf geworteld is in twee culturen, zo is zijn dans dat ook. Het vloer- en partnerwerk uit de moderne dans en de typerende isolaties van lichaamsdelen, worden moeiteloos afgewisseld met de 'geknakte' polsen, de strakgespannen vingers en de dynamische pirouettes uit de kathakdans.

In 'ma' wordt daar een dimensie aan toegevoegd: de traditionele rol van de kathakdanser als bard die vijfhonderd jaar geleden op dorpspleinen en tempelhoven mythologische en religieuze verhalen vertelde en daarbij danste en musiceerde. Khan lijkt naar zijn eigen wortels toe te 'groeien' door zelf in de rol van verteller te stappen, waarin hij verhalende aanzetten geeft die verder in dans worden 'afgemaakt'.

Zeven dansers, waaronder Khan zelf, bewegen op live muziek van een Indiase percussionist, een celliste en de Pakistaanse zanger in solo's, duetten en groepsdansen, het speelvlak afgekaderd met zakjes zaad die aan draden naar beneden hangen. Een aangrijpende dansscène waarin de danseressen zich uit de greep van de dansers proberen los te scheuren, om vervolgens als geknakte Moeders Aarde in barensnood op de grond te belanden. Een vertraagde groepsdans waarin de dansers in spookachtig licht als een in golven bewegend organisme - hier een arm, daar een geheven hoofd - één onlosmakelijk aards lichaam vormen.

Het zijn dergelijke 'verhalende' scènes, die - hoe kan het ook anders - in deze 'verhalende' context van Khan het meeste indruk maken. De solo's en duetten zijn vooral in het eerste deel van de voorstelling diffuus omdat het enkele dansers aan de ritmische vanzelfsprekendheid van de kathakbeweging ontbreekt. Deze dansers verbleken totaal naast de fenomenale Khan, die met zijn kleine grootse verschijning, van 'ma' ook op eigen kracht een indrukwekkende voorstelling maakt.