Omroep Max beziet de feminiene schoonheid van Cleopatra door mannelijke ogen

Na het eerste deel van In levenden lijve was ik niet erg enthousiast. Presentator Derek de Lint ging op zoek naar de historische Cleopatra, maar in de praktijk draaide het vooral om haar neus. Och, hoe vaak die fameuze neus niet voorbijkwam. Op het gênante af. Zelfs bij de Egyptische ex-minister van oudheden kon De Lint het niet laten. “Die neus was gebogen, maar toch niet lelijk?” Uiteindelijk moest zijn erudiete gesprekspartner erkennen dat hij van Cleo’s gelaatstrekken niet genoeg afwist

Het was een clichématige start van deze nieuwe Max-reeks. Feminiene schoonheid bezien door mannelijke ogen: een verleidelijke, slechte vrouw. Zou kunnen, maar Cleopatra was toch vooral de laatste farao van Egypte, een dame met macht. Daarover zou je veel meer willen weten, en dan s.v.p. niet gegoten in moderne, lege, sjabloontaal als: “Ze stond haar mannetje”.

Een prins Claus-achtige charme

Veel enerverender zou het zijn om Cleopatra in haar eigen tijd te zien in plaats van vanuit het nu. Dus niet als het gemarkete schoonheidsideaal dat ze, mede dankzij glamour-ster Elizabeth Taylor, nog altijd is, maar tegen het decor van de klassieke oudheid. Maar goed, dan had Max een historicus de hoofdrol moeten gunnen – zoals Saskia Noot, die nu slechts een bijrol vervult – en niet een acteur, ook al presenteert De Lint met een prins Claus-achtige charme.

Acteurs willen altijd in de huid kruipen van, maar dat moeten we in déze serie wel héél letterlijk opvatten: De Lints einddoel is niets minder dan het gezicht van de geportretteerde te doorgronden. Voor dat foefje zorgt designer Mao Lin Liao. Uit de rijstebrijberg van informatie schept hij een beeltenis in 3D. En raad eens, Cleopatra leek niet op Taylor, maar op de jonge Neelie Kroes!

Van mij hoeft zo’n beeldtruc niet, alhoewel ik best begrijp dat je een groot publiek moet trekken. Je maakt zo’n serie immers niet voor historische kijkers die het worst zal wezen hoe een beroemdheid er precies uitzag. Hoewel. Bij deel twee afgelopen weekend over Sint Nicolaas vond ik het wel degelijk boeiend om te zien hoe ‘we’ van een Turkse bisschop met getinte huidskleur en Romeins gewaad, een roomblanke goedheiligman hebben gemaakt met rode mantel en witte baard.

Lovestory

Waarom was dat interessant? Omdat je het culturele toe-eigening zou kunnen noemen, ofschoon dat begrip niet expliciet viel. Ik vraag me af of ‘we’ ook Cleopatra ons niet cultureel hebben toegeëigend. Al was het maar door Taylors Hollywoodrol in 1963, waarvan we ons vooral haar lovestory met tegenspeler Richard Burton herinneren. Maar goed, dat hele toe-eigenen kwam in het geval van Cleopatra zelfs niet impliciet aan de orde, dus ik zal er ook maar over ophouden.

Er is, los van die vraag, wel een belangrijke discrepantie tussen de Cleopatra- en de Sint Nicolaas-uitzending. En die gaat over inhoud. Bij de tweede niets over gelaatstrekken, maar louter een duiding van historische en religieuze relevantie. Zou dat inhoudelijke onderscheid komen omdat Sint Nicolaas man was en Cleopatra vrouw? Dat zou wel kwalijk zijn. Je zou van Cleopatra net zo goed een fascinerend portret kunnen maken als je maar eens loskwam van dat eeuwige schoonheidscliché.

Misschien was Sint Nicolaas ook wel een stuk, maar je hoort er niemand over.

Een keer per week schrijft Willem Pekelder over televisie.