NOS-journaal voor mensen met taalproblemen brengt nieuws in heerlijk kalm tempo

Ik hoorde Jeroen Overbeek zeggen dat hij Jeroen Overbeek is. Een beetje zoals Arjen Lubach elke avond zegt dat hij Arjen Lubach is. Een showmaster mag dat, maar geldt dat ook voor een journaal-presentator? In dit geval denk ik wel, want het gaat niet om zomaar een journaal. NOS Nieuws van de Week is bestemd voor mensen met een taalachterstand en die mag je, lijkt mij, best een beetje persoonlijk verwelkomen. Het maakt de kijkdrempel lekker laag, en daar is het allemaal om te doen.

Het wekelijkse programma bestaat al vier maanden, maar slechts weinigen zullen het kennen. Dat komt doordat het niet op tv is maar op YouTube. En wel met zoveel succes dat de NOS het experiment – want dat is het – eind deze maand gaat verlengen. Een aardig nieuwtje dat ik oppikte van een communicatiedame van de NOS.

In de eerste versnelling

Ik bekeek de laatste uitzending en werd aangenaam verrast door het paradijselijke verteltempo. Drie items gepresenteerd in de eerste versnelling, alsof er helemaal geen waan van de dag bestaat. Anders dan in het ‘echte’ journaal wordt de kijker rechtstreeks aangesproken. “Je hoeft geen mondkapje meer te dragen in het openbaar vervoer”, zegt Overbeek tot ons.

Hij knoopt er meteen een bericht aan vast over de ‘gewone’ griep die in opmars is. Opvallend is hoe uitputtend de nieuwslezer de aandoening behandelt. “Het is een besmettelijke ziekte en dat betekent dat je haar doorgeeft als je dicht bij elkaar in de buurt bent. Een epidemie betekent dat heel veel mensen tegelijk ziek worden.” Bij een item over Oekraïne dezelfde laagdrempeligheid: “Al tien miljoen Oekraïners hebben hun huis verlaten. Het werd te gevaarlijk om thuis te blijven.”

Nieuws kan goed landen

En dán is het, zoals vaak ook in het ‘echte’ journaal, tijd voor iets luchtigs: de Keukenhof. Overbeek: “Door het hele land bloeien, nu het lente is, allerlei bloemen. In de Keukenhof zelfs miljoenen.” Het klinkt als het begin van een limerick. Maar de ware taalpoëzie komt van Philip Bloemendal met een oud Polygoonjournaal: “Talrijke percelen met teer getinte hyacinten”, galmt hij melodieus. “Tja, zo zouden we het nu niet meer zeggen”, sluit Overbeek af, waarna hij de drie items nog eens kort samenvat.

De cursisten van Lezen en Schrijven, een stichting waarmee de NOS nauw samenwerkt, zijn enthousiast. Het rustige tempo maakt dat het nieuws goed kan landen, vertelt een cursist op de website van de stichting. Volgens de NOS is het bereik via de taaldocenten zo gunstig dat het experiment in elk geval tot de zomervakantie doorgaat. Goed nieuws voor de 1,8 miljoen Nederlanders met een taalachterstand. En ook voor deze kijker, want hij wordt heerlijk kalm van NOS Nieuws van de Week.

Blijft de vraag wat de redactie doet met ingewikkeld pratende hoofden. Ook daar is een oplossing voor, zo blijkt. “We zoeken in het ruwe materiaal naar bruikbare quotes in begrijpelijke taal. Het materiaal hoeft dus niet al in een andere nieuwsuitzending te zijn gebruikt. Verder laten we de presentator zelf zo veel mogelijk uitleggen”, weet de NOS-communicatiedame. Deskundigen zijn bovendien niet altijd nodig. “Bij een aardbeving in Groningen zal eerder een bewoner het woord krijgen dan een seismoloog.”

Toen ik dat hoorde, jubelde ik: NOS, je denkt ook aan alles!

Willem Pekelder vervangt vandaag Maaike Bos.