Nieuwe muziek van twintig twintigers met veel finesse uitgevoerd

Toonzetters
Agostinho Sequeira, Ramon van Engelenhoven, e.a.
★★★★

Een ode aan de veelzijdigheid van componisten anno nu: dat is het Toonzettersconcert volgens artistiek leider Primo Ish-Hurwitz (2001). Meer nog dan een ode aan vernieuwing, benadrukt hij op het podium na afloop van het concert, donderdag in het Muziekgebouw aan ’t IJ.

“Alle grenzen zijn inmiddels wel opgezocht, en deze twintig componisten laten zien dat je toch nog je eigen wereld kunt maken.” De jonge makers, bijna allemaal in de twintig, kregen van Ish-Hurwitz de opdracht een stuk van drie minuten te schrijven voor twee slagwerkers, twee pianisten en elektronica. Het publiek krijgt de composities aan elkaar geregen te horen, vergezeld door prachtige videobeelden van Bowie Verschuuren.

Ontbloot bovenlijf in de slaapkamer

Iedere componist is gefilmd in een andere kamer. Zo opent het concert met Nuno Lobo (1996) in een slaapkamer, zittend met ontbloot bovenlijf, terwijl zijn Hypothermia klinkt. IJzig, doordat slagwerker Agostinho Sequiera (1998) al spelend ademt en blaast in een kalimba (een duimpiano) en zo een bevroren landschap oproept.

Celia Zwart (1994) stript bloemetjesbehang van een muur, terwijl zij van vijf gebroken pianoakkoorden er telkens eentje weglaat en zo haar compositie Losing laat verstillen.

Thomas van Dun (1995) zit even later met kleren en al in een lege badkuip. In zijn Anxiety Attack & Shower horen we paniekerig trillende pianonoten, gevolgd door kalme, dwarrelende tonen: het rustgevende gevoel van douchedruppeltjes.

In de video laten de componisten om de zoveel stukken iets meer van zichzelf zien doordat ze lollige vragen krijgen als ‘Mis je liever een deadline of een generale repetitie?’ en ‘Wat zou je worden als je geen musicus was?’. Hun antwoorden (‘wandelaar?’, ‘straaljagerpiloot’) zorgen meermaals voor gelach in de zaal. Het maakt het geheel luchtig en geeft hen letterlijk een gezicht.

Helder getik uit een wijnglaasje

De beloofde veelzijdigheid is in het puur muzikale niet meteen op te merken. Wel valt Jan-Peter de Graaff (1992) direct op met zijn Hammer und Tanz, waarin hij creatief gebruik maakt van het slagwerk. Er wordt echt met een hamer geslagen en Sequiera haalt uit een wijnglaasje helder getik.

Kwalitatief springt de afsluiter door Julian Schneemann (1992) eruit. Piano en houtblok verzorgen een energiek, trappelend stuk met bovendien een ritmische glansrol voor de triangel: niet vaak zal een publiek ademloos naar een triangelspeler hebben zitten kijken, zoals hier naar slagwerker Arjan Jongsma.

Misschien nog wel het grootste applaus verdient de wijze waarop hij zich de twintig composities heeft eigengemaakt, samen met Sequiera en de pianisten Shane van Neerden (1999) en Ramon van Engelenhoven (1995). Volgens Ish-Hurwitz hebben ze zich er wel een jaar in ondergedompeld.

Met het enthousiasme, de finesse en de concentratie waarmee zij de diverse stukken spelen, laten zij als uitvoerders de eigenheid van de componisten nog het allerbest zien.

Het album Toonzetters is verschenen bij 7MountainRecords.