Niet alle wolken aan het politieke firmament zijn gelijk

De linkse wolk waar VVD-leider (en premier) Mark Rutte aanhoudend voor waarschuwt, staat niet op zichzelf. De laatste tijd zijn er namelijk allerlei ‘wolken’ in de politiek, al heeft deze metafoor niet altijd dezelfde betekenis.

Zo heeft wolk in ‘de linkse wolk’ van Rutte een andere betekenis dan ditzelfde woord heeft in bijvoorbeeld ‘de groene wolk’, die weleens wordt gebruikt in verband met milieubeschermers of -activisten.

In ‘de linkse wolk’ (en sinds kort ‘de rechtse wolk’) verwijst wolk naar analogie van bijvoorbeeld ‘een wolk spreeuwen’ primair naar een groot aantal of – oneerbiedig gezegd – naar een zwerm politici. De metafoor presenteert dus politieke tegenstanders met een verschillende achtergrond als een soort horde en creëert op die manier een politiek vijandbeeld.

Roze wolk

Tegenover deze metafoor staat een ander type ‘wolk’, dat we onder meer aantreffen in de groene wolk (de milieubeschermers), de klimaatwolk en de woke wolk. Deze combinaties zijn in zekere zin varianten op de alom bekende ‘roze wolk’. Die roze wolk werd oorspronkelijk vooral gebruikt in verband met vrouwen die zwanger of pas bevallen zijn en daarom ‘door een roze bril kijken’ (alles rooskleurig en dus eenzijdig bekijken). Later werd de roze wolk meer in het algemeen een metafoor voor de toestand waarin iemand zich bevindt die de werkelijkheid uit het oog verloren heeft. Mensen die ‘op een groene wolk zitten’ of ‘met hun hoofd in de groene wolk lopen’ worden dan ook niet als ideologische vijanden voorgesteld, maar – een tikje neerbuigend – als mensen die de werkelijkheid eenzijdig (door een groene bril, een klimaatbril of een woke bril) bekijken.

En dan figureert wolk soms ook nog in de uitdrukking ‘de bruine wolk’, die wordt gebruikt ter aanduiding van extreemrechts. Die uitdrukking lijkt semantisch gezien vooral aan te sluiten bij de ‘donkere wolk’ als metafoor voor iets wat een bedreiging vormt.