Review
Nadrukkelijke schrijverstrucs verstoren moederlijke weeklacht
In de vijfde roman van Miriam Guensberg schrijft een moeder haar overleden zoon Samme. Ze schrijft wat ze hem nooit heeft kunnen zeggen, spreekt hem aan in de tekst. Dat is begrijpelijk -en ook wrang. Want van echte communicatie met haar zwaar gehandicapte en onder meer autistisch aandoende zoon kon tijdens zijn leven al geen sprake zijn. De vorm die Guensberg voor deze roman kiest, past mooi bij deze vertellende moeder: ingewijdentermen als 'het Oord' in plaats het opvangcentrum of tehuis, korte fragmenten omringd door ruim wit op de bladzijden, de onlogische chronologie van gedachteflarden.
Dankzij die vorm kan de moeder terloops informatie verstrekken die in de richting stuurt van de ontknoping en die tegelijkertijd de nieuwsgierigheid vergroot naar wat er precies gebeurd is. Toespelingen als ,,Hoe zorgvuldiger ik de woestenij in formuleringen inperkte, hoe verder ik van je afdreef, wegdreef in het meertje waarin jij je einde vond'', plus witregel, gevolgd door een nieuw onderwerp. Zulke cliffhangers ogen slim, maar zijn een gevaarlijke schrijverstruc. Want zo abrupt spannende informatie prijsgeven, gevolgd door iets totaal anders, dat riekt naar de foefjes die we kennen uit melodrama en actiefilms die vlak voor de commercials worden afgebroken. Gaandeweg 'Saternacht' zie je dan ook niet meer louter de aandoenlijke tekst van een rouwende moeder die haar gedachten en gevoelens probeert te ordenen. De hinderlijke indruk ontstaat dat de nieuwsgierigheid steeds weloverwogen wordt aangewakkerd. Kwistig en opzichtig wordt er met cliffhangers gestrooid. ,,Wat is er die ene avond toch gebeurd, Samme? Ik kan nog steeds niet geloven dat ... / Dat jouw handen om haar hals ...'' ,,Naast haar lichaam had een naakte Barbie gelegen / Belinda. / De sneeuwbal rolde en rolde.'' En dat vlak op elkaar. De spanningsboog is zichtbaar, de betovering verbroken.
