Na het succes van Moonlight verbluft Barry Jenkins opnieuw met ‘If Beale Street Could Talk’

Het persoonlijke is politiek in ‘If Beale Street Could Talk’, naar een boek van James Baldwin. Dat gaat over racisme, maar de woede voert niet de boventoon.

De Afro-Amerikaanse regisseur Barry Jenkins brak door met het prachtige, Oscarwinnende ‘Moonlight’ (2016), over het leven van een zwarte, homoseksuele jongen in Amerika. Nu verbluft hij wederom met ‘If Beale Street Could Talk’. Het is niet zomaar een boekverfilming, want Jenkins groeide op met de boeken van James Baldwin.

Hommage

Zijn romanverfilming is een hommage aan de Afro-Amerikaanse schrijver, die in zijn werk raciale, sociale en seksuele problemen in de Amerikaanse samenleving aankaartte. Dat deed hij in een opvallend heldere en gedreven stijl, met veel gevoel voor ritme en lyriek. Wie Baldwin de afgelopen jaren leerde kennen via Raoul Pecks meesterlijke documentaire ‘I Am Not Your Negro’ of via de heruitgaven van zijn boeken, zal merken hoe wonderbaarlijk dicht de film bij Baldwins toon komt.

‘If Beale Street Could Talk’ is het verhaal van een grote liefde. De 19-jarige Tish en de 22-jarige Fonny zijn in de jaren zestig samen opgegroeid in de New Yorkse wijk Harlem. Als de geschiedenis begint, is het 1974. Fonny zit in de gevangenis voor een misdaad die hij niet heeft gepleegd. Tish is de verteller, en het is buitengewoon ontroerend om door een jonge, zwarte vrouw door het verhaal te worden geleid. Om de gebeurtenissen door haar ogen te zien en om geattendeerd te worden op haar gevoelens en gedachten.

Tish is zwanger. Ze verwacht een baby van Fonny. Ze gaat het hem vertellen in de gevangenis. Ze gaat haar familie en aanstaande schoonouders inlichten. “Unbow your head, sister!” zegt haar zus Ernestine, als Tish haar hoofd schaamtevol laat hangen. Prachtige, krachtige woorden die een enorme reikwijdte hebben: je hoeft je nergens voor te schamen. In Baldwins roman en in Jenkins’ film is het persoonlijke politiek, het klinkt door in de opmerking van Ernestine, in conversaties en kleine fluisteringen.

Heldere stijl

Meteen ook is er die heldere stijl, alles is kalm en zacht, en dat komt niet alleen door de tedere blik van Tish of de dromerige, jazzy soundtrack. Dit is een film over racisme en onrechtvaardigheid, over het lot van al die zwarte mannen die – toen en nu – onschuldig vastzitten en over al die liefdes, die door het systeem van onderdrukking bedreigd worden. Jenkins laat zien hoe actueel Baldwins verhaal is, hoe de vertelling van Tish en Fonny doorklinkt in de eenentwintigste eeuw.

Maar het is geen woede die de toon zet, eerder het omgekeerde. Dit is een verhaal over liefde en onschuld. Jenkins laat zijn camera rusten op gezichten, vooral het gezicht van Tish, gespeeld door de betoverende KiKi Layne. Ondanks de pijn is haar gezicht niet verhard of verzuurd. Haar blik is open en daar gaat een enorme kracht vanuit. Naast haar haar moeder, beschermend en verzoenend, en in een energieke bijrol gespeeld door de voor een ­Oscar genomineerde Regina King.

Klein en intiem

Geweldig ook dat Jenkins zich na zijn grote Oscarwinst met Moonlight niet liet verleiden om een of ander duur spektakel met steracteurs te maken. Af en toe herinnert zijn aanpak aan Rainer Werner Fassbinders ‘Angst essen Seele auf’ over de opbloeiende liefde tussen een Duitse poetsvrouw en een jongere, Marokkaanse gastarbeider en de bittere reacties van de omgeving.

Die film is gemaakt in 1974, het jaar waarin Baldwins roman verscheen en Jenkins liefdesfilm speelt. De regisseur houdt het met deze allereerste Amerikaanse Baldwinverfilming – die volgende week opgaat voor drie Oscars – bewust klein en intiem. Dat wil zeggen: hij heeft de gave om van het intieme iets episch te maken.

Filmrecensies

Elke week worden de nieuwste films besproken door onze recensenten. U leest de recensies hier.

Lees ook:

Oscarwinnaar Barry Jenkins: De zwarte film is herboren

Regisseur Barry Jenkins verfilmde met ‘Moonlight’ een verhaal dat over zijn eigen jeugd lijkt te gaan en won er de Oscar voor Beste Film mee. Belinda van de Graaf interviewde een paar maanden eerder. ‘Het verhaal komt grotendeels overeen met mijn eigen verhaal.’