CultuurtipZien

Museum More toont de invloed van film in de schilderkunst

Links: Asta Nielsen in Die Freudlose Gasse (1925). Rechts: Pyke Koch, Portret van Asta Nielsen (1929).
 Beeld Atelier Alexander Binder en Collectie Centraal Museum Utrecht
Links: Asta Nielsen in Die Freudlose Gasse (1925). Rechts: Pyke Koch, Portret van Asta Nielsen (1929).Beeld Atelier Alexander Binder en Collectie Centraal Museum Utrecht

De kruisbestuiving in de jaren twintig van de vorige eeuw tussen schilderkunst, film en fotografie staat centraal op een bijzondere tentoonstelling in Museum More­­ in Gorssel.

Harmen van Dijk

Hoe hebben film en fotografie de traditionele beeldende kunst in Nederland beïnvloed? Museum More in Gorssel beantwoordt die vraag door op een prettig associatieve manier schilderijen, foto’s en bewegend beeld naast elkaar te presenteren. Centraal staan de ­jaren twintig van de vorige eeuw, toen film en foto gemeengoed waren geworden en in de schilderkunst, tussen de wereldoorlogen, een nieuw realisme opkwam met kunstenaars als Charley Toorop en ­Carel Willink.

Bij Pyke Koch is de fascinatie voor de film heel concreet, hij was idolaat van de Deense actrice Asta Nielsen, die hij schilderde op basis van foto’s die hij ‘koesterde als relikwieën’. Ook in een stadsgezicht van Wim Schuhmacher is de invloed van de film zichtbaar: het heeft een zelfde soort coulissenopbouw als het decor van de film ‘Das Cabinet des dr. Caligari’.

Avantgardistische films

Toorop was zeer geïnteresseerd in film, ze was actief in de Filmliga, een club die avantgardistische films promootte. En als je beelden uit de Russische film ‘De moeder’ naast haar portretten bekijkt, valt op hoe die ­karakterkoppen en de zwaar geschminkte acteurs elkaar spiegelen.

Bij Toorop thuis kwam het hele kunstwereldje samen, er was geen onderscheid tussen traditionele en moderne disciplines. Haar zoon John Fernhout ging stagelopen bij de bevriende filmer Joris Ivens. Ze werkten in Berlijn waar Fernhout fotografe Eva Besnyö leerde kennen, met wie hij zou trouwen.

De schilderijen en fotografie uit die tijd blijken de langste levensduur te hebben, de films zie je nooit meer. In deze expositie worden filmfragmenten getoond die je kunt vergelijken met de statische kunstwerken aan de wanden. Dat zorgt voor de nodige verrassingen.

Lees ook:

De werkelijkheden van de omstreden schilder Pyke Koch

De kunst van Pyke Koch is lang overschaduwd door de nationaal-socialistische sympathieën van de jaren dertig.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden