Review
Misdaadverslaggevers zelden clean
De penoze heeft de journalistiek ontdekt en misdaadverslaggevers gebruiken criminelen om zich te verbeteren. Uitdrukkingen als 'Ons kent ons', 'Voor wat, hoort wat', 'De ene hand wast de andere', ze zijn allemaal van toepassing op journalisten die verslag doen uit de onderwereld, en op onderwereldfiguren in hun relaties met de journalistiek.
De ondertitel van het boek 'Onderwereld-p.r' van journalist Bart Middelburg (Het Parool) spreekt boekdelen: 'Hoe de misdaad de media manipuleert'. Alle spraakmakende Nederlandse criminelen doen aan public relations, weet Middelburg uit ervaring. Ook de criminoloog Cyrille Fijnaut zegt dat: ,,Voor iedere topcrimineel is het van het grootste belang dat hij in de publiciteit niet in zijn ware gedaante wordt geportretteerd''. In Middelburgs boek trekt een parade van al dan niet veroordeelde of omgelegde criminelen voorbij. Stuk voor stuk proberen ze in het gevlij te komen bij Middelburg of andere publicisten als Peter R. de Vries, Bas van Hout, John van den Heuvel & Joost de Haas van De Telegraaf en Elma Verhey van Vrij Nederland. Topcriminelen als Godfather Klaas Bruinsma, het duo Spic & Span (Sam Klepper en Johnny Mieremet) en Joego-boss Jotsa Jocic, doen zaken met hen.
De meeste deals gaan volgens de methode die de Amerikaanse journalist Nicholas Cage beschreef: de boef en de reporter worden vriendjes. Alle praatjes zijn off the record, niet voor publicatie maar voor 'achtergrond'. Tegenstanders mogen zwart worden gemaakt, maar als de verslaggever uit de school klapt over zijn vriend, de misdadiger, pleegt hij 'verraad', en dat komt hem duur te staan.
Zo worden misdaadverslaggevers onderdeel, gegijzelde, van de onderwereld. Middelburg beschrijft hoe de deelnemers aan deze tak van journalistiek willen scoren, proberen zich te verrijken en zich laten fêteren. Ook laat hij zien hoe criminelen zich omringen met eerzame burgers; rechters bijvoorbeeld.
Middelburg geeft een scherp beeld van onderwereld-pr in Nederland. Hij laat met treffende voorbeelden zien hoe onder een jas van zuivere journalistiek, lastercampagnes en schoonmaakacties schuilgaan. Maar na het lezen van zijn gedetailleerde uithalen naar collega's als Bas van Hout en Peter R. de Vries, rijst wel de vraag of Middelburg zelf niet in de val is getrapt. Tenslotte is ook voor hem onvermijdelijk: ,,Waar je mee omgaat, word je mee besmet''.
