Minimal Music Festival had minimalistischer gemogen

Klassiek
Asko|Schönberg,
Slagwerk Den Haag
James Tenney e.a.
★★★

Less is more, dat credo is niet van toepassing op de zevende editie van het Minimal Music Festival. Muziekgebouw aan ’t IJ is getransformeerd tot een uitbundige ‘ruimtetijdpartituur’ vol lichtkunst, performances en lekkere hapjes, die de minimal music moeten omlijsten maar haar bij vlagen naar de achtergrond dringen.

Onder leiding van een gids met zaklamp slingeren de bezoekers in groepjes van dertig door het verduisterde Muziekgebouw. In totaal gaan er tijdens het festival 26 routes van start, elk op een ander tijdstip en met een eigen programmering. Daarbij is minimal music soms in zeer brede zin opgevat, bijvoorbeeld als oosterse soefiklanken of elektronische clubmuziek.

Tijdens de openingsavond stonden de Amerikaanse componist James Tenney en diens leerlingen John Luther Adams, Peter Garland en Peter Adriaansz centraal. Zij vertegenwoordigen een specifieke vorm van minimal music vol drones (zeer lang aangehouden noten) en microtonen (minieme klankverschillen), die een hypnotiserende uitwerking hebben op de luisteraar. Zo was het niet moeilijk om bedwelmd te raken door Tenneys Having never written a note for percussion, een geleidelijk aanzwellend gehamer op een grote gong, of door de subtiel verschuivende harmonieën in Garlands Apple Blossom voor marimba, beide indrukwekkend en in opperste concentratie vertolkt door Slagwerk Den Haag. Onhandig was alleen de keuze om bezoekers bij ingang van de zaal niet slechts soep, maar ook soepstengels te verstrekken, met een ietwat banaal, ontheiligend knaaggeluid tijdens de muziek tot gevolg.

Zeer lang aangehouden fonkelende microtonen

Hoogtepunt van de avond had In a large open space van Tenney kunnen zijn, waarbij musici van Asko Schönberg en enkele conservatoriumstudenten kriskras verspreid zaten door de grote glazen foyer van het Muziekgebouw. Het was Tenneys bedoeling dat bezoekers tijdens deze compositie, een weefsel van zeer lang aangehouden fonkelende microtonen, vrij kunnen rondlopen door de ruimte om een steeds wisselend klankbeeld te ervaren.

Maar deze avond kreeg iedereen een stoel toegewezen om ruimte te maken voor een groepje over de grond rollende performancekunstenaars én voor de volgende lichting bezoekers, die halverwege het muziekstuk de foyer doorkruiste. Minimalisme, laat staan trance, was ver te zoeken.

Gelukkig kwam, na een wandeling backstage vol flitsende licht- en geluidsinstallaties, het hypnotiserende hoogtepunt tóch. In de Grote Zaal bracht Asko|Schönberg onder leiding van Gregory Charette twee duidelijk op Tenney geïnspireerde klanksculpturen ten gehore, The Light Within van Adams en Structure XI van Adriaansz. Dat was minimalisme in de beste zin van het woord: een duistere zaal vol muisstille mensen, geconcentreerde musici en pure, onverstoorde klank als doel op zich.

Minimal Music Festival 1 t/m 3 juli 2021, www.minimalmusicfestival.nl