Mezzosopraan Nora Fischer: Ik wil niet kiezen

Het Amsterdamse Spui: 2 graden op een terras in de ochtendzon, lawaaierige schoonmaakwagens, laden, lossen - en toch kiest Nora Fischer voor de vrieskou en het lawaai. Niet typerend voor een zangeres die stem en oren moet beschermen. "Ik heb het deze week wat rustiger, ik hoef niet op een podium te staan. Bovendien, ik zit niet zo in elkaar dat ik op dit soort dingen extra let. Ik leef het leven zoals het komt, en ik geniet ervan."

Zo zelfverzekerd, of liever zo rustig en relatief zorgeloos over hoe en wat is Fischer (1987) niet altijd geweest. De mezzosopraan heeft lang gezocht: waar hoorde haar stem thuis en hoe kon ze haar muzikale gevoel in de juiste vorm gieten? Ze is musicus geworden, maar biologe of sterrenkundige had ook gekund. Van huis kreeg ze het klassieke repertoire mee, via de blokfluit van haar Nederlandse moeder en via haar Hongaarse vader, dirigent Iván Fischer.

Vrijheid

Maar dochterlief - in Londen geboren, maar na de scheiding van haar ouders naar Nederland verhuisd - was in meer stijlen geïnteresseerd. Het geijkte conservatoriumpad bood geen soelaas. Het Complete Vocal Institute in Kopenhagen wel: "Ik ben daar volledig opgebloeid. Ze laten het aan jou wat je wilt zingen, en helpen je ontdekken hoe jij je wil ontwikkelen. In het begin wist ik niet wat ik met die vrijheid aan moest, maar al snel was het een echte uitdaging. Ik leerde om beslissingen te nemen, en achter mijn keuzes te staan. Ik hou enorm van de noten op papier, maar ik hield niet zo van de manier waarop ik ze leerde zingen op het conservatorium. In Kopenhagen mocht ik creatief zijn, en heb ik vele vocale technieken leren toepassen die een no-go zijn bij een klassieke opleiding."

Tekst gaat verder onder de video

Kopenhagen ligt alweer een tijd achter haar, maar heeft Fischer wel gevormd als zangeres. Vorig jaar tekende ze een contract bij Universal. Haar eerste cd, 'Hush', verschijnt op 13 april, daarop staan oude meesters als Monteverdi, Vivaldi en Purcell, bewerkt samen met Marnix Dorrestein - hij begeleidt Fischer op de elektrische gitaar. Als 'Rising Star' toert ze dit seizoen langs de grote Europese zalen met muziek van Monteverdi tot Morris Kliphuis, begeleid door piano en luit.

Creatief zijn, niet gebonden aan één richting - Fischers geluid is niet klassiek, tenminste, niet uitsluitend klassiek, haar stem klinkt ook naturel bij een popachtige sound en als er swing aan te pas komt. Haar podiumpresentatie is buitengewoon krachtig. "Het ideaal bij klassiek zang is het produceren van het volste en grootst mogelijke geluid. Een streven dat ik nooit heb begrepen, mijn lichaam komt in opstand als ik iets moet doen wat niet natuurlijk voelt."

Lichamelijk zwaar

"Zo'n Rising Star-tournee vind ik best zwaar. Ik moet mezelf fit en gezond houden; Messiaen moet als Messiaen klinken, en dat is lichamelijk veeleisend. Ik moet, voor m'n gevoel, passen in een plaatje. Het is een heerlijk programma, dit ben ik óók. Maar het tegenovergestelde heb ik even hard nodig. Ik verlang naar vrijheid, die ik meer ervaar als ik een eigen project doe zoals 'The Secret Diary of Nora Plain' met het Ragazze Quartet en drummer Remco Menting. Dan zing ik nieuwe muziek. Daarin kan ik mijn leven beter meenemen: als ik minder fit ben, wordt het die dag op het podium een kwetsbaarder versie. Dat voelt ongelooflijk vrij als ik zing.

"Ik geloof heilig dat componisten als Monteverdi beïnvloed zijn geweest door volksmuziek. Er klonk muziek op straat en in de kroeg, je hoort invloeden daarvan in zijn composities. Men nam toen ook veel uitvoeringsvrijheid, er werd geïmproviseerd. Uitvoeringen klonken vaak spontaan, er werd niet eindeloos gerepeteerd. Als je dat losse karakter vertaalt naar het hier en nu, krijg je bijvoorbeeld wat wij doen op Hush. We stonden laatst op een popfestival: Monteverdi begeleid door elektrische gitaar, honderden mensen waren sprakeloos, geweldig! Als je op die manier zoveel publiek kunt bereiken met deze prachtige muziek, maakt mij dat gelukkig.

"Het een sluit het ander niet uit. Ik wil niet kiezen, ik ben geen purist. Ik vind alles interessant, zeker als de dingen een beetje vreemd zijn. Dat laatste wordt vaak ervaren als provocatie, terwijl provoceren allerminst mijn doel is.

"Erg slim is het wellicht niet om een cd als Hush als debuut uit te brengen bij zo'n groot label, ik zou eerst credits op moeten bouwen en laten zien dat ik Messiaen en Debussy goed kan zingen. Om pas daarna iets eigens in de markt zetten. Maar ik kan niet anders dan mijn intuïtie volgen. Puur carrièregericht handelen voel ik niet aan. Dat is mijn opvoeding, ik heb geleerd om volledig vrij mijn artistieke beslissingen te nemen."

Goodwill

Die opvoeding, hoe heeft die Fischer nog meer beïnvloed? Het is nogal wat, uitgerekend een wereldberoemd dirigent als vader wanneer je zelf muziek maakt. "Vroeger, eigenlijk nog helemaal niet zo lang geleden, was het lastig om de dochter van te zijn. In hoeverre krijg je nu goodwill vanwege dat feit of vanwege je eigen verdiensten? Mensen hebben meteen een heel pakket aan verwachtingen, mijn vader staat wereldwijd voor grote kwaliteit. Tegelijk: ik heb een bijzonder rolmodel gehad, dat mij vele waarden heeft meegegeven, zoals: altijd je eigen besluiten nemen, niet iets doen omdat het zo hoort. Daardoor doe ik wat ik nu doe.

Tekst gaat verder onder de video

"Iván is misschien niet altijd een gemakkelijke vader, maar de prijs van de ingewikkelde kant aan onze relatie betaal ik graag voor hoe ik nu in het leven sta. We zijn de laatste jaren veel dichter bij elkaar gekomen, hij vraagt nu aan mij hoe ik dit of dat zou doen, als hij iets over de jongste scene wil weten - daar zit ik natuurlijk midden in. In zijn generatie heeft hij met het door hem opgerichte Boedapest Festival Orkest revolutionaire dingen gedaan, ik in mijn generatie volg nu ook weer een andere dan de geijkte weg. Opmerkelijk genoeg heeft hij zich daar wel zorgen om gemaakt: komt het wel goed met haar, heeft ze genoeg werk? Hush heb ik in eerste instantie een beetje voor hem achtergehouden. Met dit project bewandel ik mijn eigen pad, ergens vind ik het fijn om niet direct de stem van m'n vader hierin te horen.

"Ik denk dat de dingen altijd op hun plek terechtkomen. Heel cliché, hè, maar alleen als je doet waar je in gelooft, kun je dat met overtuiging brengen, en dan komt het goed."

Albumpresentatie 'Hush': 18 april, 20.30 uur, Paradiso, Amsterdam.