Meisjes die het roofdier Jeffrey Epstein overleefden

Vrijdag zond BNNVara deel één uit van de vierdelige documentaireserie Surviving Jeffrey Epstein. Het is het verhaal van een serieverkrachter die structureel tienermeisjes naar zijn villa’s liet lokken en daar misbruikte, of door andere machtige vrienden liet ‘nuttigen’.

De absurditeit dat dit van 2002 tot 2005 heeft kunnen doorgaan zonder dat íemand er een stokje voor stak, is bijna reden om het niet te geloven. Zoals een van de advocaten het noemde, naarmate hij meer verhalen hoorde: hij switchte van ‘‘Ik geloof het niet” naar “O God, niet te geloven dat dit gebeurt”.

Het verhaal over de hedgefondsbelegger Epstein is zo vreselijk dat ik me afvroeg waaróm ik eigenlijk keek. De serie Red Light is ook hartstikke goed en spannend; andere documentaires waren dit weekend poëtischer en visueel creatiever, zoals De droevige kampioen over de Curaçaose tafeltennis­legende Robert Hosé. Maar iets in verhalen over roofdieren en hun slachtoffers appelleert direct aan ons primitieve overlevingsbrein dat de wereld indeelt in kansen en ­bedreigingen, vermoed ik. Ze maken ook dat ik naar mijn eigen dochter kijk: hoe kan ik jou zo grootbrengen dat jij wél je grenzen aangeeft en wegloopt wanneer een vent te ver gaat?

Een meester in manipulatie

Epstein was rijk, machtig, niet on-knap en een meester in manipulatie. Via zijn ­beste vriendin en handlanger Ghislaine Maxwell verkeerde hij tussen miljardairs als ­Donald Trump en de Britse prins Andrew. Bij zo iemand kost het kennelijk moeite om te geloven dat-ie echt zo verdorven is, ook al had hij zijn baas een keer gezegd dat hij geen moreel kompas had. Het gaat vaak zo bij #MeToo-verhalen: de slachtoffers worden niet geloofd, de daders geloven dat ze ermee weg komen.

Deze documentaireserie maakt de stappen die nodig zijn om wel te moeten erkennen wat er jarenlang gebeurde. Vrouwen van inmiddels in de dertig vertelden in ­detail hoe ze als onzekere tienermeisjes werden verleid met een baantje als mas­seuse: 200 dollar per keer. Tijdens hun ­massage draaide Epstein zich dan met erectie om, en veranderde de situatie in een verkrachting. Ook een rechercheur, een journalist, psychiaters en advocaten spraken over de getuigenissen en het vele bewijs: vliegtickets voor vele meisjes, facturen van boeken over seksslavinnen en erotische ­manipulatie. In zijn huis lagen honderden naaktfoto’s van minderjarigen. Die vent wilde drie maal per dag zo’n kind aan zijn massagetafel, en ‘hij hield van afwisseling’.

Zulk bewijs ontbrak bijvoorbeeld in de documentaire Leaving Neverland, waarin Wade Robson en James Safechuck vertelden over het kindermisbruik door Michael Jackson. Hadden ze hun verhaal niet verzonnen, uit fan-gekte of financiële motieven?, konden critici ertegen inbrengen.

Meisjes lokken om er zelf aan te verdienen

Deze Epstein-serie is aan de waarheidsvraag voorbij, ook omdat de man is veroordeeld. Hij werd in 2019 dood aangetroffen in zijn cel, vermoedelijk zelfmoord. Hier gaat het erom hoe zoiets gaat: dat vrouwen andere meisjes gaan lokken om er zelf aan te verdienen. Dat iedereen meedoet, dat die beschadigde meisjes blijven terugkomen.

Het mooie van deze serie is, dat ze eigenlijk de meisjes ­centraal stelde en aan de hand van hun ­verhalen ook schetst wat ervoor nodig is om als een ‘heel mens’ op te groeien.

Vijf keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie.