In Museum De Lakenhal in Leiden hangt een mysterieus schilderij uit 1651 dat kunsthistorici al sinds de 19de eeuw mateloos boeit. Het portret en stilleven ineen, geschilderd door de relatief onbekende schilder David Bailly, is een vanitas-stilleven om precies te zijn. De voorwerpen op het schilderij – een schedel, zeepbellen, verwelkende bloemen – wijzen op de tijdelijkheid van het leven. De parelketting waarschuwt dat het verzamelen van kostbare zaken en het najagen van roem zinloos is. IJdelheid, zoals de Bijbel leert.
Dit soort schilderijen was populair in de 17de eeuw en Bailly maakte er diverse. Dit is waarschijnlijk zijn allerlaatste werk en dat maakt het extra fascinerend. Wie is de jonge man op het schilderij? Waarom houdt hij een ovaal portretje vast dat Bailly zelf voorstelt? En dan is er een spook-achtige schim, het gezicht van een vrouw. Is het de bedoeling dat ze te zien is, of is het een overgeschilderd portret dat langzaam zichtbaar wordt?
Museum De Lakenhal deed uitgebreid onderzoek, dat het nu presenteert. Sluitende antwoorden zijn er niet, maar we krijgen naast dit mysterieuze schilderij van Bailly veel meer van zijn werk te zien. Treffende portretten schilderde hij, van een Deense edelman die in Leiden studeerde en met wie hij waarschijnlijk bevriend raakte. Wonderlijk dat Bailly niet bekender is; hij werd overschaduwd door tijdgenoten als Rembrandt en Dou. De Lakenhal zet hem nu terecht tussen deze beroemdheden in.
David Bailly – Tijd, dood en ijdelheid, t/m 2 juli in Museum De Lakenhal in Leiden.
