Lorenzo Viotti duikt op in media die normaal nog geen kolommetje aan klassieke muziek wijden

Bij zijn aantreden als chef-dirigent van het Nederlands Philharmonisch Orkest (NedPhO) en De Nationale Opera liet Lorenzo Viotti al weten dat hij de deuren open wilde gooien. Zo zei hij in Trouw dat hij repetities vaker openbaar wil maken, waarbij hijzelf met microfoon in de hand uitleg geeft over wat ze daarbinnen in die cultuurtempels allemaal voor geheimzinnigs aan het doen zijn. Muren slechten dus.

Want er ís helemaal niks mysterieus aan klassieke muziek wil hij maar zeggen. Kom bij ons kijken en luisteren, wij leggen het je graag uit. Misschien dat Viotti daarom toestaat dat er zo’n specifieke beeldvorming rondom hem heen is gecreëerd, en die ook zelf creëert. Fietsend door nachtelijk Amsterdam met cellist Gautier Capuçon op de stang, boksend, skateboardend, in zwembroek aan de rand van het zwembad met klarinettist en maatje Andreas Ottensamer tijdens de vakantie. De chef-dirigent doet dus ‘gewoon’ dingen die wij allemaal doen, is niet een of andere onbenaderbare freak die de hele tijd met zijn neus in de partituren zit.

Volgens planning van de marketingafdeling

Die voor een dirigent atypische houding is verfrissend, maar zorgt er ook voor dat er nu al even atypische media bovenop de jonge, gespierde maestro duiken. Media die normaal nog geen kolommetje inruimen voor klassieke muziek. Na de interviews in Men’s Health en bij Jinek zijn er onlangs ook vraaggesprekken verschenen in Linda en Quote. Het gaat dus precies volgens de planning van de marketingafdelingen, want ‘breder’ en ‘nieuw’ zijn tegenwoordig bijvoeglijke toverwoorden bij het basiswoord ‘publiek’. Maar die bredere exposure heeft ook zo zijn nadelen. Daarover zo.

Eerst maar eens bij zo’n openbare repetitie kijken. Afgelopen donderdag kon dat in de NedPhO-Koepel, waar Viotti en het orkest Mendelssohns Derde symfonie onder handen namen. Met een goed klinkend ‘Goedemorgen’ heette Viotti de bezoekers welkom, waarna hij losjes in het Engels uitlegde wat ze zouden gaan doen, en waar men op moest letten. Tijdens het spelen hamerde hij er voortdurend op dat er energie in het spel moest zitten. Op een gegeven moment liet hij de strijkers een ritme hard fluisteren, opdat ze ook bij die zachte passage de energie zouden voelen. Viotti werkte van achter naar voren de symfonie door en toen hij bij deel één aankwam, gaf hij de baton aan assistent-dirigent Giuseppe Mengoli en ging zelf tussen het publiek zitten. Viotti weet precies wat hij wil, maakt dat op een hoffelijke en vriendelijke manier duidelijk, en stelt zich verre van arrogant op.

Verkeerd geïnterpreteerd

Daar dacht tijdschrift Quote anders over. Er was een aanvaring met Viotti over een interview. De maestro beweerde dat zijn woorden verkeerd waren geïnterpreteerd, maar ze stonden wel precies zo op de band die de verslaggever had laten meelopen. Die wilde er niets aan veranderen, waarop Viotti het contact verbrak. Het ging mis bij de vraag: ‘Waarom bent u zo goed?’ Het antwoord daarop klonk inderdaad wat arrogant, maar was wellicht wat ironisch bedoeld. Want wie stelt er nu zo’n idiote vraag? En hoe antwoord je daar dan op? Als je wilt weten hoe goed iemand is, ga je naar zijn concerten luisteren, ga je bij repetities kijken, en steek je je licht vooraf op bij de musici. Dat Viotti zijn antwoord wat wilde nuanceren, lijkt me niet meer dan logisch. En wie wint er iets bij om dan halsstarrig je poot stijf te houden? Tenzij je iemand bewust in een verkeerd daglicht wilt stellen. Het relletje toont aan dat maestro Viotti niet onopgemerkt is gebleven, maar dat hij al skateboardend de randen opzoekt, en er soms overheen kukelt. Mendelssohn klonk overigens top.