Leentjebuur spelen bij het Engels verandert niet altijd onze woordenschat

Zal de populariteit van onvertaalde Engelstalige literatuur in Nederland onze woordenschat veranderen? Vast wel, want elk intensief contact met anderstalige cultuuruitingen leidt op den duur tot wijzigingen in de woordenschat. Niet alleen nemen we termen over voor nieuwe verschijnselen waar we nog geen naam voor hadden (drone, smartphone), maar ook krijgen courante Nederlandse woorden weleens concurrentie van alternatieven uit den vreemde (cringe voor gênant of tenenkrommend; nice in plaats van leuk of mooi). Sommige taalgebruikers vrezen dat het Nederlands hierdoor teloorgaat. Anderen beschouwen zulke leenwoorden juist als een welkome variatie op elementen uit de vaderlandse woordenschat.

Getuige lezersbrieven hebben taalergernissen vaker betrekking op al te letterlijke vertalingen uit het Engels, zoals ‘beslissingen maken’ (to make decisions) voor beslissingen nemen of de combinatie ‘impact maken’ (to make impact) als alternatief voor uitwerking/effect hebben of iets gedaan krijgen. Anders dan dit soort prozaïsche leenvertalingen stuiten vertaalde uitdrukkingen minder vaak op weerstand, zoals ‘een brug te ver’ (iets wat te ver gegrepen is, vertaling van a bridge too far).

Elementen uit Engelse cultuuruitingen – van popmuziek en tv-series tot poëzie – kunnen de taal van een individu ook verrijken zonder dat dit meteen leidt tot een uitbreiding van ‘de’ algemene woordenschat. Het Engels heeft nu eenmaal woorden die alleen al aantrekkelijk zijn omdat het uitspreken ervan het gevoel ondersteunt van wat je ermee bedoelt, zoals collywobbles (buikrommeling), goluptious (heerlijk, kostelijk) of wobbly (onvast op de benen). Als zulke woorden ingeburgerd raken, zoals groggy (waggelend, dronken), flabbergasted (verbijsterd) en awesome (ongemakkelijk, tenenkrommend), worden ze binnen de taalgemeenschap trouwens vaak wel als een verrijking beschouwd.