Laatste album is noodgedwongen sluitstuk voor Vreemde Kostgangers: ‘We haalden het beste in elkaar naar boven’

Met de kennis over het lot van Henny Vrienten en George Kooymans krijgen sommige liedjes op Mist onbedoeld een wrang randje. Zoals in Tijd Tekort, waarin Vrienten zingt over zijn drang om zoveel mogelijk te willen doen: “Zal ik ooit aan liggen kunnen wennen/ik moet weer even door want ik kom zoveel tijd tekort” en “Een mens heeft tachtig jaar /nou daar kan ik het niet mee /om alles af te krijgen wil ik een eeuw of twee”.

Of het titelnummer, opnieuw door Vrienten gezongen, dat niet alleen een weersgesteldheid beschrijft, maar ook de laatste fase in iemands leven. Ook wrang: George Kooymans in Fender Strat vol passie en liefde horen zingen over de liefde voor zijn gitaren, uitgerekend het instrument dat hij niet meer kan bespelen door zijn spieraandoening ALS.

Het leven haalde de plaat in

“We kunnen het best over de dood van Henny en de ziekte van George hebben, maar het moet niet meteen een klef melodrama worden”, zegt De Groot. De singer-songwriter, met 78 jaar de oudste van de groep, is de aangewezen persoon om over het album te praten. Een album dat zich op het eerste gehoor, met de wetenschap van de gebeurtenissen van de afgelopen twee jaar, op een andere wijze laat beluisteren dan de totstandkoming verraadt, zo blijkt.

Dat is zoeken naar iets wat er niet is, benadrukt De Groot. Het grootste gedeelte van Mist was er al voordat Vrienten en Kooymans ziek werden, verklaart hij. Het leven haalde de plaat in. Wie niets zou weten van de afzonderlijke leden, hoort een levenslustige plaat waar het spelplezier van afspat. “Je hoort op Mist hoe het was. Dat associeer ik met de nummers op de plaat”, legt De Groot uit. “Hoor hoe George en Henny zingen en ga mee in het positieve gevoel en de emotie van de tekst. Je moet als luisteraar verder niet stilstaan bij de situatie van de zanger daarachter. Laat dat een gegeven zijn en niet een stimulans om Mist op een bepaalde manier te beluisteren.”

Geen kartrekker, maar een van de drie

De taak lag bij De Groot om de laatste puzzelstukjes te leggen voor Mist, waarbij hij overleg had met Kooymans en Gala Veldhoen, de weduwe van Vrienten. Zoon Xander Vrienten, bekend van optredens met Jett Rebel en Trijntje Oosterhuis, is als basgitarist te horen op het album. Dat de plaat er zou komen was een uitdrukkelijke wens van Vrienten, ook al kon dat niet op de manier zoals hij dat voor zich zag.

De Groot: “Henny had graag gewild dat we nog een aantal koortjes samen deden en als trio zouden zingen. Dan kun je samen in de studio naar demo’s luisteren en overleggen of iets misschien op een andere manier kan. Dan is er meer interactie. Dat is er door de ziektes niet meer van gekomen. Jammer.”

Zo is er ook nooit een officieel afscheid geweest van de band. Datzelfde geldt voor Boudewijn de Groot als optredend (solo)artiest. Twee jaar geleden kondigde hij aan te stoppen na een carrière van 56 jaar liveoptredens. De jaren daarvoor stond hij als soloartiest met steeds minder plezier op het podium door de druk die hij voelde. Als onderdeel van Vreemde Kostgangers hoefde hij op het podium niet de kar te trekken, maar was hij een van de drie.

De Groot: “Onze rolverdeling was heel prettig. Henny in het midden, die voerde het woord en dat vond hij fantastisch om te doen. Hij kon dat ook heel goed. En George en ik aan de zijkant. Dat voelde als een enorme opluchting voor mij en maakte het heel relaxt. Vanuit dat gevoel heb je natuurlijk veel meer plezier dan wanneer het plichtmatig of gespannen voelt. We hadden de grootste lol op het podium. Op die manier vond ik optreden nog wel leuk. Als het maar met mensen is die ik ken, goed vind, met wie ik kan opschieten en van wie ik houd.”

‘We haalden het beste in elkaar naar boven’

Zijn tijd als Vreemde Kostganger heeft ‘zijn oren op een bepaalde manier doen opengaan’ zegt De Groot. “Het was een verrijking. Ik kon nummers schrijven die ik zelf waarschijnlijk niet zo snel zou zingen, zoals Fender Strat of Ik heb een hekel aan de blues. Ik kreeg nog meer bewondering voor Henny en George. Ik vond Henny al de Paul McCartney van de Lage Landen, en dat werd nog eens bevestigd. En ik kwam erachter dat George de beste Nederlandstalige zanger is die er is. Met Vreemde Kostgangers haalden we het beste in elkaar naar boven en hebben elkaar kunnen inspireren.”

Dankzij de coronapandemie stonden ze, onverwacht, voor het laatst samen op het podium in Arnhem op 7 maart 2020. “Ik had mij voorgesteld dat we het laatste concert van de tournee in Haarlem zouden doen. Daar zou ik afscheid nemen van het publiek, want ik had al aangekondigd niet meer te gaan optreden. Ik wilde geen afscheid nemen van het podium met een groot programma met gasten in Ziggo Dome, zoals mij wel eens is aangeboden. Daar houd ik helemaal niet van. Het leek ons mooi om het reguliere Kostgangers-programma te spelen en daarna een extra lange toegift te doen als afscheid, met een paar van mijn bekendste nummers. Om vervolgens met een glas champagne te proosten. Zo wilde ik afscheid nemen.”

Lees ook:

Boudewijn de Groot denkt na over het naderende einde: ‘Ik wacht af met angst en kinderlijke spanning’

Boudewijn de Groot is geen prater, hij drukt zich uit in liedjes. Momenteel is hij bezig met het naderende einde, zo blijkt uit zijn nieuwe album ‘Even weg’. Maar somber wordt hij er niet van.