Ieder mens kan op enig moment seks hebben, hoe ongemakkelijk die gedachte voor een ander ook kan zijn. Kunstenaars weten dat ongemak op te heffen of juist zo te vergroten dat het grappig wordt, zo is te zien én te voelen in Utrecht.
Come Alive presenteert zich niet direct als het ideale uitje met je schoonfamilie. Volgens de website speelt de tentoonstelling ‘met de kracht van erotiek, van bondage tot extatische dans’, en op diezelfde website zijn er allerlei zwoele en soms wat schreeuwerige filmfragmenten te zien. Daar moet je maar net voor in de stemming zijn.
In de industriële tentoonstellingshal wordt meteen duidelijk dat er vooral ook veel te zien is waar je om kunt lachen of je over kunt verbazen. Je komt namelijk binnen door iets wat nog het best kan worden omschreven als een geboortekanaal: een tunnel van bubbelende schubben en kronkelende plastic slangen. Het is een installatie van kunstenaar Mette Sterre, iemand die vaker met zulke surreële materialen werkt. Zo zijn we bijna allemaal ooit geboren, lijkt de ontnuchterende boodschap – één interpretatie van het ‘tot leven komen’ uit de titel is meteen duidelijk.
Voor deze tijdelijke tentoonstelling zijn kunstwerken van meer dan veertig kunstenaars uit binnen- en buitenland verdeeld over suggestieve thema’s als ‘vibrate’ (vibreer) en ‘embrace’ (omarm). Titels die heel wat hitsiger klinken dan de bedoeling is van de kunstenaars.
Eerder een metafoor voor hebzucht dan voor seks
In de eerste zaal hangt bijvoorbeeld hoog tegen de muur een projectie van een felrood gestifte vrouwenmond, de rest van het gezicht is niet te zien. Het puntje van de tong likt over de bovenlip, daarna bijt ze op haar onderlip. Kunstenaar Chang Gao maakte het werk in 2019 om te laten zien op een plek in Londen waar veel luxe woningen werden gebouwd. Hier was de mond eerder een metafoor voor hebzucht dan voor seks.
Mode-ontwerper en kunstenaar Bas Kosters bouwde voor deze tentoonstelling een huisje waarin werkelijk alles erotisch is: er hangen collages van fallussymbolen aan de muur, er liggen zachte knuffelbeesten met een print van fragmenten uit seksblaadjes. Dat kan in de omschrijving nog pittig klinken, als je er middenin staat of zit, zijn de beesten ondanks hun overvloed aan piemels en borsten vooral vertederend vanwege hun grote ogen.
Tegelijk is er bij Come Alive ook ruimte voor ernstiger kunst. Zo zijn er meerdere foto’s en teksten te zien van Sophie Calle. Deze Franse fotograaf-kunstenaar leende haar bed naar eigen zeggen uit aan een bewonderaar in Californië – ze stuurde het met de post naar de VS, inclusief het matras en de door haar gebruikte lakens en kussens. We zien ook een foto van het bed. Het liefdesverdriet van de man verdween nadat hij haar geur had geroken, schrijft ze. Of het echt gebeurd is, is de vraag, maar dat doet er niet meer toe. Je vraagt je ook meteen af: is slapen intiemer dan seks?
The Army of Love
De tentoonstelling heeft voor ieder wat wils. Er zijn driedimensionale sculpturen, er zijn computerfiguren, er zijn workshops met groepsdans en er is een indrukwekkende documentaire over ‘The Army of Love’, een groep die zich inzet voor gelijkwaardige seksuele relaties voor ouderen, mensen met beperkingen en andere personen die geen aansluiting vinden bij het ‘gewone’ liefdesleven. Een van de ‘hoogtepunten’ is een zolderruimte die volledig is omgetoverd met gouden glitterslingers. Je ziet er films waarin kunstenaar Samantha Nye onder andere haar eigen moeder en grootmoeder sensuele videoclips uit de jaren zestig laat naspelen.
Het is verrassend te zien hoe veelzijdig kunstenaars omgaan met een onderwerp dat in onze samenleving toch vooral als plat en commercieel wordt voorgesteld. Jammer is wel dat deze tentoonstelling maar zo kort te zien is en zo’n warrige aankondiging heeft. Eén kunstwerk gaat wel direct over de meest banale, heteroseksuele en conformistische manier van seks: Oskar Peters laat enorme hotdogworsten met zo veel gepiep en gekraak van de mechanische aandrijfmechanismes levensechte zwiep- en pompbewegingen maken dat zelfs de meest conservatieve heteroseksueel in moet zien dat dit alléén een erg eenzijdige opvatting is van iets waar zo veel variatie in mogelijk is.
★★★★
Come Alive is nog tot 31 juli te zien in Het nieuwe Muntgebouw in Utrecht, kaarten en informatie op come-alive.nl
Lees ook:
Omstreden foto van naakte trans man blijft nog het hele jaar te zien
Ondanks de commotie rondom de rondreizende Pride Photo-expositie blijven de foto’s van queer personen de rest van het jaar te zien. ‘Alle ophef onderstreept de noodzaak van de tentoonstelling.’
