Kleinkunstenaar Theo Nijland komt soms gekunsteld over, maar hij weet het publiek wel te raken

Ontboezemingen van een blij mens
Theo Nijland
★★★

“Al mijn liedjes gaan over de spanning tussen hart en hoofd, en over de angst voor controleverlies”, zegt kleinkunstenaar Theo Nijland (67) aan het begin van zijn nieuwe voorstelling Ontboezemingen van een blij mens. Hij typeert daarmee niet alleen zijn eigen oeuvre, maar ook zijn podiumpersoonlijkheid. Nijland is de klassieke gentleman, die strak in het pak en met een geaffecteerde stem zijn nummers zingt en aan elkaar praat. Daarbij wisselen kwetsbare gevoelens en harde oordelen elkaar af.

In een nummer als Netvlies verraadt Nijland zijn gevoelige kant. Hierin bezingt hij de angst dat de beelden van lelijkheid die hem dagelijks overspoelen, de schoonheid die hij ervaart bij zijn geliefde op den duur zullen verdringen. Ook het al wat oudere nummer En nu ben ik verliefd toont een kwetsbare Nijland: “Neem me maar te grazen, ik ben nu toch al half verdoofd. Haal me onderuit, voordat de vlinders zijn gevlogen, want als ik wakker word, dan ben ik weer gewoon alleen een hoofd.”

Dit soort zachtmoedige teksten, gebracht met zoetgevooisd stemgeluid, combineert Nijland met bijtende tirades tegen onder meer het fenomeen musical (in zijn klassieker Evita) en de stompzinnigheid van al die tv-programma’s met BN’ers van tegenwoordig (in het nieuwe nummer Piep). In het laatste geval laat hij, met fraai pompend pianospel, de agressie tot grote hoogte stijgen.

Een aangename mix van ironie en ontroering

Waar de spanning tussen hart en hoofd in de afzonderlijke liedteksten van Nijland vaak interessante wendingen en een aangename mix van ironie en ontroering oplevert, komt deze thematiek in de show als geheel minder goed tot zijn recht. De keuze om in Ontboezemingen van een blij mens zowel oud als nieuw repertoire te brengen, zorgt voor herkenbaarheid, maar ook voor een tamelijk losse samenhang.

De overgangen tussen de nummers zijn bovendien soms wat stroef en als Nijland tussendoor even een rondje moet lopen vanwege zijn slechte knie, maakt hij daar iets te opzichtig een komische act van, wat gekunsteld aandoet. Op dit soort momenten blijkt dat de angst voor controleverlies op het podium ook een handicap kan zijn.

Intussen weet Nijland vaak genoeg wel te raken. Zijn perspectieven op het leven en de wereld zijn prikkelend en origineel. Ook melodisch valt er bij hem altijd genoeg te beleven.

Lees ook:
Komiek Wim Helsen: ‘Ik toon wat er mis is met de mens, door te laten zien wat er mis is met mij’

De mens en z’n waanideeën, daarover gaat de zesde solovoorstelling van de Vlaamse komiek Wim Helsen. Zelf heeft hij er ook last van.