King Kong revisited

De bekendste gorilla in ons taalgebied is ongetwijfeld Bokito. Aan het brute gedrag dat deze Blijdorpse zilverruggorilla in 2007 vertoonde, heeft onze woordenschat onder meer de woorden bokitogedrag (agressief machogedrag) en bokitokapitalisme (durfkapitalisme) overgehouden. En natuurlijk de soortnaam bokito zelf, die vaak wordt gebruikt ter aanduiding van een macho of een gewelddadig type.

Het zijn typisch Nederlandse woorden, want in andere talen is niet Bokito maar King Kong de bekendste gorilla. Nou ja, gorilla? King Kong is een reusachtig fictief monster met de looks van een gorilla, maar met rudimentaire menselijke emoties. Het is vandaag precies negentig jaar geleden dat de speelfilm uitkwam waarin deze ‘monsteraap’ de hoofdfiguur was.

Wereldwijd spraakmakend

De film bevat iconische beelden en werd in no time wereldwijd spraakmakend. Al aan het eind van 1933 was de naam King Kong in ons taalgebied zo bekend, dat een krant, Het Vaderland, over iemand die ingreep bij een straatgevecht, schreef dat hij ‘als een King Kong (…) het kluwen vechtersbazen uiteen(trok)’. Een jaar later noemde Het Volk een Franse filosoof ‘een KingKong op intellectueel gebied’. Dankzij remakes in (onder meer 1976 en 2005) bleef King Kong iconisch, ook als vergelijkingsmateriaal. Zo typeerde Trouw Arnold Schwarzenegger in 1992 nog als ‘de Kingkong van de moderne vechtfilm’.

Uiteindelijk werd kingkong (zonder spatie en met kleine letters) in 2005 als soortnaam in Van Dale opgenomen voor een ‘groot en sterk monster’. Die omschrijving dekt de lading overigens maar gedeeltelijk, blijkt als je hedendaagse vindplaatsen bekijkt. Nog steeds dient kingkong als soortnaam, soms inderdaad voor een monsterlijk wezen, maar de laatste jaren toch vooral voor een mantype dat niet meer zo getapt is bij het grote publiek: een grote, sterke en vooral onbehouwen kerel, een bruut. Hoog tijd dus voor herziening van de woordenboekdefinitie.

tdb@taalbank.nl