Kinderen moeten ‘oefenen’ met smartphones. Zeiden ze dat vroeger ook over alcohol?

De school stuurde een nieuwsbrief waarin opgetogen werd gesproken van de keuze voor een nieuw LVS, een zogeheten leerlingvolgsysteem. Een nieuwe commerciële speler die gedurende de basisschoolcarrière van mijn kind allerlei data verzamelt over zijn persoonlijke ontwikkeling.

Uit de wervingstekst van het bedrijf, grotendeels overgenomen in de nieuwsbrief, bleef een zin hangen: ‘De afnameduur van de toetsen is kort, dat is wel zo fijn voor de concentratie en motivatie’.

Het voelde als een voorzetje op het verwachte aandachtsvermogen van de jonge generatie, dat gelijk het onze steeds minder voorstelt. Dat komt mede door onze blindelingse overgave aan de technologieën die onze levens hebben bezet – lees maar eens De aandacht verloren van Johann Hari.

Je zou kunnen proberen hier wat aan te doen, maar je kunt ook besluiten gewoon niet zoveel meer van die hersens te verwachten en de toetsen lekker kort te maken. Iets dergelijks schijnt ook te gebeuren in het Nederlandse leesonderwijs.

Negatief effect op de psychische gezondheid

Daags voor de komst van de nieuwsbrief stelde het CDA in de Tweede Kamer voor om de smartphone in de klas te verbieden. Een heel goed idee, want die dingen en hun apps zijn dus slecht voor het concentratievermogen en beïnvloeden andere functies van de hersens.

Ze zijn zwaar verslavend, rotzooien met ons beeld van de wereld en van onszelf en hebben vooral bij jongeren een negatief effect op de psychische gezondheid, alles ter meerdere eer en glorie van een aantal bedrijven. En het meest verontrustend: we weten eigenlijk nog maar heel weinig over hun effecten.

Het voorstel werd laatdunkend ontvangen. Lisa Westerveld van GroenLinks noemde het op Twitter een ‘proefballon’ en ‘afleidingspolitiek’ van ‘échte problemen’. Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf achtte het van belang dat leerlingen leren omgaan met mobiele telefoons: “Tijdens een vervolgopleiding of in werk worden mobiele telefoons ook gebruikt”.

Geen hogere wiskunde

Ik weet niet of hij wel eens een iPad aan een tweejarige heeft gegeven, maar het gebruiken van dit soort intuïtieve technologie is bepaald geen hogere wiskunde. Ik was eind twintig toen ik er voor het eerst een kocht, en kon het ook meteen!

Dat ‘oefenen’-argument wordt ook wel aangedragen in het gesprek over de startleeftijd van smartphonebezit: ‘Natuurlijk is 10, 9, 8, 7 jaar vroeg voor een smartphone, maar dan kunnen ze vast leren ermee om te gaan’. Zeiden ze dat vroeger ook over alcohol?

Nu hebben we spotjes waarin ouders twijfelen of ze hun zestienjarige een biertje zullen geven, en opeens hersenwetenschapper Erik Scherder uit de hersenpan van de moeder springt: “Liever niet. Die hersenen zijn nog volop in ontwikkeling, en alcohol remt die ontwikkeling. Dat wil je toch niet?” Maar het sociale experiment van TikTok, geen probleem.

Niet buiten de boot laten vallen

Het enige argument waar ik me wel in kan vinden, is dat je je kind niet buiten de boot wilt laten vallen, als de rest van de klas er wel één heeft. Maar ook daar bestaat een heel goede oplossing voor, namelijk met elkaar (de school, de buurt, de clubs) afspreken dat je het allemaal niet doet.

En wat het een stuk makkelijker zou maken – wild ideetje hier – is als de overheid een handje helpt door ook eens wat grenzen aan dat ongebreidelde smartphonegebruik te implementeren.