Julidans gaat van aerobics tot God, maar verbeeldt vooral de menselijkheid

Oskar Stalpaert is een Vlaamse danser met down en zijn dans is zo aanstekelijk dat je er geen genoeg van kunt krijgen. Met sierlijke armen, lenige discoheupen en wijdbeense sprongen annexeert hij het podium; de danslust lijkt hem te zijn ingebakken. Samen met de ijzersterke danseres Amanda Barrio Charmelo en choreograaf Michiel Vandevelde vertolken ze Bachs The Goldberg Variations (★★★★) in een waaier aan losse dansscènes. Niet met clavecimbel of piano uitgevoerd, maar op de ‘volkse’ accordeon, superieur bespeeld door Philippe Thuriot.

Geïnspireerd op het werk van de Amerikaanse dansvernieuwer Steve Paxton, die de dans vanaf de jaren zestig drastisch ontsloot en toegankelijk maakte, laat Vandevelde zien dat er plek is voor iedereen. Maar ook dat het democratische principe onder druk staat. Podiumbrede filmprojecties laten vrijheidsmarsen zien uit Paxtons tijd, langzaam verglijdend in beelden van rechts-extremisme en nationalistisch vertoon van nu – manifestaties om mensen uit te sluiten.

Zo doet Vandevelde een oprecht appel op onze humaniteit. Ook veel andere dansmakers gaan in deze dertigste editie van Julidans terug naar de menselijke maat, naar het persoonlijke. Wat maakt ons tot mens?

Ook het zestigjarige dansicoon Anne Teresa De Keersmaeker laat dat zien op Bachs Goldbergvariaties, op piano uitgevoerd door de magistrale Pavel Kolesnikov. The Goldberg Variations, BWV 988 (★★★★). In dertig variaties en een aria gaat De Keersmaeker helemaal óp in wat haar nog steeds tot een van de toonaangevende dansmakers van Europa maakt: beweging en muziek vormen een aan elkaar snuffelend geheel van nieuwsgierigheid en speelsheid, bespiegeling en verwondering. Een feest om haar zelf te zien dansen, als een dartel veulen met grijze manen. Zich compleet openstellend, wars van franje, zichzelf.

Choreografe Keren Levi put voor haar solo There she is (★★★★) uit haar verleden; het voelt alsof ze ons een inkijkje geeft in haar dagboeken vol persoonlijke ontboezemingen. In een mooi staaltje beweging versus storytelling neemt ze ons mee naar de begrafenis van haar oma en de rommelige familiebijeenkomst na de plechtigheid. Wat blijft er over van herinneringen, de intimiteit die je ooit had met een geliefde? In een fascinerende verstoring van de realiteit in spraak, beweging en videoanimatie maakt Levi de tijd vloeibaar.

Terwijl Levi ingetogen en veelzeggend te werk gaat, beukt choreograaf Igor Vrebac ons megalomaan murw in OMG (★★★); een zoektocht naar de diepste menselijke krachten. Op loeistrakke techno springen drie dansers in fluorescerende sportpakjes zich een versuffing op trampolines. De schier onmenselijke uitputtingsslag houdt het midden tussen instagramfähige manifestatiedwang, een demonisch aerobicsklasje en goddelijke extase. Vrebacs hyperfysieke maar minimalistische aanpak neemt de zintuigen over, of je nou wilt of niet. Via aerobics tot God, of iets dergelijks.

Veel makers in Julidans hebben het over zachtheid, acceptatie, verbinding en het recht op een eigen identiteit. Soms met een extreme expressie en een rigoureuze opvatting van theater. Vrebacs trampolines zijn onschuldige wipkippen vergeleken bij de gevaarlijke schervencirkel, wankele paaldanspaal en een transvrouw-maangodin die ons bemoederend toespreekt in Uchronia (★★★★).

Dansvrijbuiter Vincent Riebeek laat zijn genderfluïde performers in Unchronia alles uit de kast halen in één grote radicale roep om eigenheid. In Riebeeks genreclash gaan klassiek ballet, revue, ziekenhuissoaps, circusacts, scheppingsverhalen en musical-stoplappen in de blender. En aan de flodderige scènes die eruit komen is geen touw vast te knopen, alhoewel ze soms reuze geestig zijn.

Hoe chaotisch ook, het snijdt wel hout allemaal. Zelfs de live gezette drugsshot en semi-live uitgevoerde fellatio (zonder happy end) passen in Riebeeks filosofie dat ieder individu de keuze moet hebben om zijn eigen leven te leiden.

Als de radicale vrijheidsstrijders klaar zijn met hun dansjes, paaldansacts en op scherven lopen à la Emile Ratelband klinkt Lesley Gore’s vrijheidslied You Don’t Own Me. En zo is het maar net, al moet je wel een sterke maag hebben.

Lees ook:

Begin de week vrolijk, ga huppelen!

Laten we meer huppelen! Die oproep doet choreograaf Andreas Hannes in zijn dansvoorstelling Tremble. ‘Door te huppelen herinneren we ons hoe het is om gewoon blij te zijn.’