Jos Palm en Paul van der Gaag stoppen met OVT: We waren The Rolling Stones van de geschiedenis

Jos Palm vertrekt omdat hij met pensioen gaat, en Paul van der Gaag omdat Palm vertrekt. Of beter: omdat in de afgelopen jaren een hele generatie van oudgedienden haar biezen heeft gepakt. “We vormden een club die je ‘The Rolling Stones van de geschiedenis’ kunt noemen”, zegt Palm. “Met Paul als Keith Richards en ik als Ron Wood, die er later bij kwam. Zo’n club die doorgaat tot het graf, weet je wel.”

Met dat verschil dat de twee presentatoren niet doorgaan tot het bittere end, maar zondag hun laatste uitzending van het historisch radioprogramma Onvoltooid Verleden Tijd (OVT) tegemoetzien. Daarin wordt altijd een historisch decor geschetst van de actualiteit. Met als motto, aldus Palm: via de geschiedenis jezelf rekenschap geven van het heden.

Welke uitzending schiet daarbij als eerste te binnen?

Palm: “Het item over de Bataclan. Vanwaar die moslim-terroristische aanslag in Parijs? In de jaren zestig, tijdens de Algerijnse oorlog, heeft de Franse politie driehonderd Algerijnen vermoord en in de Seine gegooid. Als je dit weet, werpt dat een ander licht op het heden.”

Wat vinden jullie van hoe we nu de geschiedenis inkleuren naar huidige maatstaven?

Palm: “Ik begrijp hoe we met scherpe ogen naar de geschiedenis van het Westen kijken. Over het kolonialisme dachten we eerst: we doen daar iets groots. Daar bleek nogal wat op af te dingen. Maar nu is het: we hebben alleen maar ellende aangericht. Het klopt allebei niet.”

“Het gevaar is dat je te makkelijk oordeelt. Zie de discussie over de laatste aflevering van de tv-serie Het verhaal van Nederland, waarin het heet: 90 procent van de Nederlanders keek tijdens de Tweede Wereldoorlog weg. Alsof het verzet niets voorstelde. Dat is wijsneuzerige ‘achterafkennis’ van types die nooit met de poten in de modder stonden. Te makkelijk, gênant ook.”

Van der Gaag, tevens OVT-eindredacteur: “Het is als de slinger van een klok. Als je kort na de oorlog hebt geroepen: we hebben massaal in het verzet gezeten – wat niet bleek te kloppen – dan is het niet zo vreemd dat de slinger daarna naar de andere kant doorslaat en we onszelf als een laf volkje neerzetten.”

In jullie laatste uitzending komen ook jullie ‘hysterische hobby’s’ aan bod. Welke zijn dat?

Van der Gaag: “Ik heb iets met anarchisme en ga het over mijn opa hebben, de anarchist Anton Constandse.”

Palm: “Hij was een beroemd vrijdenker en radiocommentator. Zoals G.B.J Hiltermann de wereld verklaarde voor de Avro, deed de opa van Paul dat voor de VPRO. Zelf ga ik het hebben over mijn nieuwe boek Kind van Maria en Mao. Daarin fileer ik de dubbele afwijking van het gezin waarin ik ben opgegroeid: een orthodox katholiek nest waarin vijf van de zes kinderen maoïst werden.”

Correctie: In eerdere versie van dit artikel stond dat de opa van Van der Gaag radiocommentator was voor de Vara. Dit is de VPRO.

Lees ook:

Jos Palm verruilde Maria voor Mao en gooide toen ook het rode boekje aan de kant

Roomsere modelkinderen waren er in de Achterhoek amper te vinden. Totdat Maria plaats moest maken voor Mao. Jos Palm schreef er een prachtig boek over.