Jeroen Krabbé gaat op zoek naar Frida Kahlo: ‘Ze was een rebelse meid, maar ook eenzaam’

Het werd tijd voor een vrouw, zegt Jeroen Krabbé. Na succesvolle afleveringen van zijn tv-serie over Vincent van Gogh, Pablo Picasso, Paul Gauguin en Marc Chagall, stortte hij zich de afgelopen tweeënhalf jaar op de Mexicaanse beeldend kunstenaar Frida Kahlo.

Had in dit illustere rijtje eerder een vrouw gepast? Krabbé vindt van niet. “Met schilders als Van Gogh en Picasso heb je de triple A-lijst van de kunst. Er zijn niet veel vrouwen die daarbij in de buurt komen, ik heb de lat wat dat betreft heel hoog gelegd.”

Maar Kahlo tikt de lat wel aan, zeker sinds het Drents museum en het Cobra Museum in 2021 haar werk exposeerden. Daarvoor was dat in Europa nauwelijks te zien, zegt Krabbé. “Ik had haar allang op mijn verlanglijst, maar omdat ze weinig bekendheid had, durfde ik het niet aan.” Pas recent is er een Kahlo-hausse ontstaan met veel merchandise, van Kahlo-bekers tot Kahlo-sokken.

In Krabbé zoekt Kahlo - vanaf dinsdag 30 augustus op tv - neemt hij de kijkers mee naar Mexico. Naar het blauwe huis waar zij geboren is, naar de markt die zij nog even bezocht, vlak voordat zij in 1925 een zeer ernstig ongeluk kreeg. Een tram botste op de bus waarin ze zat, een ijzeren leuning doorboorde haar lichaam. Kahlo was toen achttien.

We zien in het tv-programma een druk kruispunt, felle kleuren, gekrioel van mensen, fragmentjes van een warm en wanordelijk land. En te midden van die visuele prikkels vertelt acteur en kunstschilder Krabbé (77) bevlogen zijn verhaal, met onder zijn arm volgepende schriftjes en boeken vol geeltjes. Af en toe zoekt hij iets op.

Parellel met acteren

Zeker dertig, veertig boeken las hij over haar, vertelt Krabbé. “Daar moest ik het mee doen. Over Picasso zijn wel duizend boeken verschenen, over Kahlo een stuk minder.” Maar het vertrekpunt was uitstekend: Frida, de biografie door Hayden Herrera. “Als ik met een schilder begin, dan is een goede biografie noodzakelijk. Ik wil weten wat iemand van dag tot dag heeft gedaan.”

En steeds ligt dat schriftje ernaast, alle relevante feiten schrijft hij op. “Hoeveel tijd ik aan mijn onderzoek besteedde? Oh, dat is niet te tellen. Overdag studeer ik acht, negen uur, ’s nachts denk ik nog: hoe zit dat of dat eigenlijk? Het neemt me over, ik vind ook dat dat moet. Het is hetzelfde met acteren. Als ik een rol speel, dan zorg ik dat ik elk detail van het karakter ken, dat ik begrijp waarom hij handelt zoals hij handelt.”

Met diezelfde intensiteit benadert hij ook de kunstenaar die hij ‘zoekt’. “Over één schilderij zijn soms wel zes of zeven meningen, die lees ik allemaal en daar toets ik mijn eigen mening aan. Zo verzamel ik veel te veel materiaal, waaruit we moeten selecteren, beeldredacteur Nienke Denekamp, regisseur Richard den Dulk en ik. We doen alle informatie in een steeds fijnere zeef. Dat is een proces van maanden, soms een jaar.”

Daarbij hecht hij enorm aan parate kennis én spontaniteit. Komt Krabbé op een locatie, dan filmt de camera meteen zijn eerste reactie - die is dus niet voorgefabriceerd. “Ik weet ook nooit van tevoren welke vragen ik krijg. Ik wil het zo eerlijk en spontaan mogelijk houden. Daarom ben ik zo idioot detaillistisch in mijn kennis.

“Naar Mexico vertrok ik met twee koffers vol boeken als handbagage, want ze mochten niet kwijtraken. ’s Avonds op mijn hotelkamer herlees ik dan al mijn aantekeningen en pak ik alle boeken er weer bij, zodat ik het vers weet. Kan ik een vraag niet beantwoorden, dan heb ik gefaald, vind ik. Maar nee, dat is nog nooit gebeurd.”

‘Hallo, ik ben er nog’

Wat trekt hem zo in Kahlo? “Ik heb haar werk altijd heel mooi gevonden, maar pas toen ik me in haar ging verdiepen, werd ik echt door haar geraakt. Vooral door de manier waarop zij omging met tegenslagen, die getuigt van grote moed. Na dat busongeluk was ze helemaal kapot vanbinnen en kwam er een enorme overlevingskracht in haar naar boven. Die zie je in haar schilderijen terug. Ze roepen je toe: Hallo, ik ben er nog!

“Op haar zesde kreeg ze polio, een ernstige besmettelijke ziekte, en moest ze negen maanden in quarantaine. Toen al vluchtte ze in haar fantasie. Toen ik met mijn onderzoek begon in 2019 dacht ik trouwens: ‘quarantaine’ moet ik uitleggen, want niemand snapt wat dat betekent, haha.”

Kahlo is niet oud geworden, 47. “Ze was raadselachtig, rebels, voor sommigen een heilige, biseksueel, communiste, feministe, een cultfiguur, een rebelse meid. Allemaal etiketten.” Ze had een turbulent liefdesleven en vele affaires, met mannen en vrouwen. “En toch vind ik haar heel alleen. Ze was altijd de nummer twee voor haar geliefde.” De driehoeksrelatie is ook een thema in haar werk, zo laat Krabbé zien.

Is Kahlo inmiddels uitgegroeid tot favoriet van Krabbé, steekt ze boven haar vier beroemde voorgangers uit? Nou nee, zegt Krabbé. “Ik wil de kunstenaars niet met elkaar vergelijken, dat vind ik niet aardig om te doen. Het zijn allemaal vrienden geworden, ik heb ze allemaal begrepen.”

Honderden brieven, vaak heel ontroerend

En wie wordt zijn zesde studieobject? “Ha ha, dat weet ik niet, dat wil zeggen: ik heb wel iemand in mijn hoofd. Maar eerst moet ik bedenken of ik nóg een keer zo’n trip wil maken van anderhalf à twee jaar. Het is zo intensief dat ik er niets naast kan doen. En het hangt ook af van hoe deze serie aanslaat.”

Op de eerdere edities van Krabbé zoekt kreeg hij veel positieve reacties. “Dat is een onverwachte bijvangst: honderden brieven. Vaak heel ontroerend. Mensen schrijven me: ‘Ik ben nog nooit in een museum geweest, maar nu ga ik vaak, samen met mijn moeder’. Of: ‘Ik sta nu bij een Picasso en dankzij jouw programma begrijp ik zijn werk beter’.

“De reacties kwamen van ex-minister-presidenten, loodgieters en stratenmakers. Dat vind ik het allerleukste: mijn programma is niet voor intellectuelen, het is voor iedereen.”

Krabbé zoekt Kahlo vanaf 30 augustus om 20.30 uur bij AvroTros op NPO 2.

Lees ook:

Waarom de eigenzinnige Frida Kahlo helemaal in deze tijd past

Frida Kahlo is een symbool geworden voor het feminisme, culturele diversiteit en de lhbtiq+-beweging. Het Cobra Museum laat haar zien als schilder tussen haar tijdgenoten, de Mexicaanse modernisten.

In Assen leer je niets over de kunst van Frida Kahlo: het is een misselijkmakende documentatie van haar lijdensweg

De Mexicaanse kunstenaar Frida Kahlo (1907-1954) had een kort, intens leven. In een grote tentoonstelling in Assen staan haar meest intieme pijnen centraal, haar kunst komt op de laatste plaats.