TaalPeter-Arno Coppen
Je huid sneller regenereren dan deze veroudert
Mijn vrouw had op een papiertje een taalfragment geschreven dat haar was opgevallen. Het fragment luidde: ‘… om uw huid sneller te regenereren dan deze veroudert’. Het zal in een tv- of radioreclame zijn geweest van een of ander verzorgingsproduct, maar mijn taalgevoel merkte ook wel iets vreemds hieraan op, en ik weet eigenlijk nog steeds niet zeker wat.
Het zit hem in elk geval in het woordje ‘deze’. Het ziet ernaar uit dat de tekstschrijver het persoonlijke voornaamwoord ‘hij’ of ‘zij’ hier heeft willen vermijden. Dat kan een aantal redenen hebben. Zo kan het woord ‘hij’ of ‘zij’ vanwege een associatie met mannelijkheid of vrouwelijkheid onwenselijk zijn geacht, of er zit iets in wat ook in zogeheten ‘makelaarstaal’ zit: een voorkeur voor een soort ‘prestigieuze’ woorden. Een makelaar zal niet zo gauw schrijven over een ‘keuken met inbouwapparatuur’, maar liever over ‘een keuken welke is voorzien van inbouwapparatuur’. Vormen als ‘welke’ en ‘deze’ horen daarbij. Interessantdoenerij, dus.
Maar het kan natuurlijk ook zijn dat de keuze tussen ‘hij’ en ‘zij’ hier moeilijk was. Het woord ‘huid’ is van oudsher een vrouwelijk woord, maar met de teloorgang van de woordgeslachten is er een voorkeur ontstaan om concrete zaken met ‘hij’ aan te duiden.
Je spreekt niet zo gauw over ‘het menselijke vel’
Overigens kwam ik er bij het opzoeken achter dat de woorden ‘huid’ en ‘vel’ in de geschiedenis een paar keer stuivertje hebben gewisseld: in de middeleeuwen was het gebruikelijk om de menselijke huid met het woord ‘huid’ aan te duiden, maar in de negentiende eeuw lijkt ‘vel’ het normale woord en werd ‘huid’ als enigszins plat ervaren. Naar mijn idee is het nu weer andersom: je spreekt niet zo gauw over ‘het menselijke vel’.
Zoals ik in het begin al zei: ik ben er nog niet helemaal uit waar mijn taalgevoel blijft haken. Misschien toch die mogelijke interessantdoenerij.
Peter-Arno Coppen en Ton den Boon helderen grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u op. Ook een taalvraag? Mail peter-arno.coppen@ru.nl of tdb@taalbank.nl.