Is een ‘trans persoon’ hetzelfde als een ‘transpersoon’?

Een lezeres trof vorige week in Trouw zowel de woordgroep ‘trans vrouw’ (in een column) als de samenstelling ‘transvrouw’ (in een artikel over sport) aan. ‘Zijn allebei die schrijfwijzen juist?’ wil ze weten.

Ja, beide spellingen staan in de Dikke Van Dale en zijn correct. Bovendien wordt met een transpersoon (transman, transvrouw) hetzelfde bedoeld als met een trans persoon (trans man, trans vrouw).

Trans is een verkorting van transgender. Ook daarvoor geldt: combineer je dat woord met een persoonsnaam (kind, man, persoon e.d.), dan kun je daarmee zowel een woordgroep (transgender man) als een samenstelling (transgenderman) vormen.

Geen cís man, maar een tráns man’

Taalgebruikers ervaren mogelijk wel een verschil in uitspraak tussen beide varianten. Een samenstelling heeft een woordaccent, dat in dit geval op het eerste deel ligt: tránspersoon/transgénderpersoon. Daarentegen heeft een woordgroep een groepsaccent. Dat ligt net zoals in de meeste andere woordcombinaties van een adjectief en een substantief op het laatste woord, dus: trans persóón, transgender persóón. Alleen bij contrastief gebruik ligt het accent op het adjectief: ‘Hij is geen cís man, maar een tráns man.’

Spelling is feitelijk niet meer dan een serie afspraken, maar in de transgemeenschap doet spelling ertoe. Binnen die gemeenschap worden trans en transgender opgevat als adjectieven die een eigenschap van een persoon benoemen, net als mooi, roodharig of intelligent. Eigenschap en persoon vallen niet samen, zo wordt geredeneerd, waardoor je trans persoon e.d. in twee woorden zou moeten spellen.

Hoewel die redenering vrij arbitrair is, hebben de media nu de neiging om taalvormen als trans(gender) persoon inderdaad in twee woorden te spellen.

Combinaties waarin trans of transgender niet verwijst naar een eigenschap van een persoon, worden overigens wel aaneengeschreven: transgenderzorg, transgemeenschap, transactivisme.