In ‘Ik heet Lucy Barton’ wordt een fragmentarisch verhaal een afgerond toneelstuk

‘Ik heet Lucy Barton’ van de Amerikaanse schrijfster Elizabeth Strout voor toneel bewerken is geen sinecure, want dat is niet zomaar een roman; eerder een verzameling cursiefjes. Uitgangspunt is een langdurig ziekenhuisverblijf, waar de ik-figuur onverwacht gezelschap krijgt van haar moeder, met wie ze al vele jaren geen contact meer heeft gehad.

Iets van vertrouwdheid is er, maar echt intiem wordt het nooit tussen moeder en dochter. Wel roept die aanwezigheid flarden herinneringen op bij Lucy. Daarin verneem je iets van haar vroegere leven op het platteland, haar huidige in New York, ook van ver na die ziekte, iets over man en kinderen, iets over beginnend schrijverschap, iets over armoe, angst, iets over de vader, iets over bizarre dorpsfiguren, over geweld, iets over een bittere of gedenkwaardige les.

Het fragmentarische is verdwenen

Alles staat door elkaar, zoals dat in een hoofd kan gaan, als kort opgeroepen voorvalletjes in een leven. Luchtig, licht, ogenschijnlijk alledaags en zonder betekenis. Die vorm dwingt je tussen de regels door te lezen, er zelf een verhaal uit te halen. Een verhaal, dat best dicht bij de werkelijke geschiedenis van Lucy zou kunnen komen, maar tegelijk zijn raadsels behoudt.

In de toneelbewerking door de Schotse schrijfster Rona Munro en de vertaling van regisseur Antoine Uitdehaag bij More Theater Producties is dat fragmentarische verdwenen. Deze Ik heet Lucy Barton is meer een doorlopend, afgerond geheel geworden. Het roept nog wel vragen op, feitelijke vooral, maar het geheim, datgene wat je na lezing bezig blijft houden, mist. Jammer misschien alleen voor wie het boek gelezen en in het hart gesloten heeft.

Relatief sobere toneelversie

De toneelversie is relatief sober. Op toneel staan alleen een ziekenhuisbed en een bezoekersstoel. Op een scherm verglijdt het beeld van het beroemde Chrysler Building in dat van maisvelden, en omgekeerd, in voortdurend verschietende kleuren, als om de ontwikkeling van Lucy aan te geven. Het verschil tussen vroeger en nu – en nog tussen Lucy en haar moeder – laat actrice Johanna ter Steege doorklinken in het Twentse accent van de moeder. Ook verder is haar spel mooi nuchter op een paar gevoelige momenten na. De herinnering aan uren durende opsluitingen in een truck bijvoorbeeld, waarover ze vertelt terwijl op het scherm alleen een close-up van haar gezicht te zien is, roept opeens associaties op met werk van Beckett.

Én de gedachte dat zo’n subtiele enscenering – geen decor, geen rekwisieten, alleen een actrice en haar stem – dichter bij Strouts vertelwijze zou komen. Dat Ter Steege dat aan zou kunnen, staat buiten kijf.

Lees ook

Ingenieus vervlochten verhalen over buitenbeentjes en misfits

In haar nieuwe roman schrijft Elizabeth Strout weer over de wereld van Lucy Barton, de heldin van haar vorige boek.