In deze versie krijgt Assepoester haar prins níet

En ze leefden nog lang en gelukkig? Alleen als je gelooft in sprookjes. De Franse regisseur Laurent Pelly (57), die bij De Nationale Opera werkt aan het verhaal van Assepoester, gelooft er niet in. Hij geeft het eerlijk toe: in zijn versie krijgt Assepoester haar prins niet.

Dat neemt niet weg dat ‘La Cenerentola’, de opera van Rossini over Assepoester, een sprookjesachtige aangelegenheid zal worden. Pelly: “Daar zorgt de muziek van Rossini wel voor. Hij schreef 2,5 uur muzikaal vuurwerk.”

‘La Cenerentola’ (Italiaans voor Assepoester) wordt zelden uitgevoerd in Nederland. Maar Pelly, die de opera voor het eerst regisseert, is er weg van, vertelt hij een week voor de première in de foyer van de Stopera. “La Cenerentola is beter dan ‘De barbier van Sevilla’, die bekende opera van Rossini. De muziek is dromerig, maar ook compleet gek en hysterisch. Het heeft een ongelooflijke energie. Ik hou van Rossini vanwege die vitaliteit.”

Toen Rossini zich in de jaren twintig van de negentiende eeuw bezig ging houden met een opera over dit sprookje van Charles Perrault, had hij te maken met de pauselijke censor. De kerk vroeg hem het verhaal aan te passen, vertelt­­ Pelly. “Het magische moest plaats maken voor een religieuze boodschap, namelijk dat goedheid zal overwinnen. Dat magische bleef erin, hoor. Rossini gaf dat vorm in de muziek­­. Die is grappig, briljant en poëtisch.”

Geen goede fee en geen pompoen

In deze opera geen goede fee, geen pompoen die in een koets verandert en geen glazen muiltjes. Wel een boze stiefvader en twee boze stiefzusjes, een prins en zijn bediende en een feest. Vrij vroeg in de opera komt een bedelaar aan huis. De stiefzusjes jagen hem weg, maar Angelina, zoals Assepoester hier heet, haalt hem binnen en geeft hem te eten. Het verhaal bereikt Don Ramiro, die vermomd als zijn bediende langs komt. Hij valt voor het lieve meisje. Vervolgens organiseert hij een bal waar Assepoester met de hulp van Ramiro’s bediende ook naartoe kan. Assepoester en de prins worden verliefd. Als zij vertrekt, geeft ze hem een armband en vraagt hem op zoek te gaan naar een dienstmaagd die net zo’n armband draagt. Hij vindt haar en trouwt met haar. Eind goed, al goed.

Ja, zo zien meisjesdromen eruit, weet Pelly. “Maar dit is wel een erg naïeve droom. Dat goedheid zal worden beloond, is een utopie.” In zijn versie is Assepoester de sloof van haar familie en fantaseert ze dat een prins haar komt redden. Pelly: “Als na de ouverture het doek opgaat, zien we het meisje de vloer vegen. Als daarna de muziek begint, start haar droom. En op het moment dat de muziek weer is afgelopen, is de droom voorbij en staat ze daar weer met haar veger. Alleen in haar fantasie wordt haar goedheid beloond. Dit sprookje is eigenlijk een verdrietig verhaal, vind ik. Ik ben altijd het meest geïnteresseerd in de serieuze kant van komedie. Maar door de muziek van Rossini wordt het toch grappig.”

Voor deze meisjesdroom zette Pelly de kleur roze in, de kleur van de huishoudhandschoenen die Assepoester draagt. In het bruine, burgerlijke decor van het huis van de stiefvader dalen roze versieringen van het paleis van de prins neer. Spiegels, kroonluchters, ze zijn doorzichtig als gaas, maar wel Walt-Disney-roze.

Dan zet Assepoester een prachtig, droevig lied in

Tijdens een repetitie zingen de rijke stiefzusjes, Julietta Aleksanyan en Polly Leech, heel grappig over hoe mooi en begeerlijk ze zijn. Maar dan zet Assepoester een prachtig, droevig lied in. Zo zet Rossini de tegenstelling tussen de meisjes mooi aan. De warme stem van mezzo-sopraan Isabel Leonard zorgt meteen voor tranen in de ogen.

Pelly is dolblij dat hij werkt met deze Amerikaanse ster, en niet voor de eerste keer. Minstens zo blij is hij met zanger Lawrence Brownlee, een van de beste Rossini-tenoren ter wereld. De zangers mogen ook in hun handen knijpen dat ze met Pelly werken. De Fransman, die ook altijd de kostuums ontwerpt, regisseerde hier eerder op meesterlijke wijze ‘L’amour des trois oranges’ van Prokofjev en ‘L’étoile’ van Chabrier.

Goede zangers zijn onontbeerlijk in La Cenerentola, omdat de muziek verschrikkelijk moeilijk is, vertelt hij. Dat beperkt de mogelijkheden van een regisseur. Voor Pelly staat bij een opera de muziek altijd op de eerste plaats. Met zijn regie wil hij de gedachten en ideeën van de componist op het toneel zetten, in dit geval die enorme energie van Rossini. Maar zangers die enorm ingewikkelde coloraturen staan te zingen, kunnen niet tegelijkertijd een energieke dans doen. Pelly: “Op dat moment moeten ze zich kunnen concentreren en de dirigent kunnen zien. Daar moet ik rekening mee houden. Daarom moet de beweging van de muziek in hun lichaam zitten, in de stappen die ze zetten, in hun hoofdbewegingen en hun blik. Daar help ik ze bij. Het verhaal van La Cenerentola stelt niet veel voor. Het wezenlijke van de opera, de humor en de emoties, komt van de muziek. Zelfs als ze alleen maar la la la zingen, maakt de muziek duidelijk wat er in hun hoofd omgaat.

“Er zitten scènes in waarbij een bepaalde frase vijf, zes, tien of twintig keer wordt herhaald. Een stukje van tien regels tekst neemt in de partituur soms wel vijftig pagina’s in beslag­­. Daar moet je iets heel grappigs van maken­­.”

De jonge leeftijd van het publiek

De Nationale Opera presenteert dit als een familie-productie. Kinderen kunnen er met korting naartoe. Heeft Pelly rekening gehouden met de jonge leeftijd van zijn publiek? “Nee, ik vind dat mijn regie altijd door iedereen te begrijpen moet zijn. Ik beschouw het als mijn taak om een kunstwerk over te brengen bij het publiek. Dit is met 2,5 uur best een lange opera. Maar ik denk, ik hoop, dat we met dit verhaal, de muziek, de geweldige zangers en het decor aan iedereen kunnen laten zien dat dit een meesterwerk is.”

Mogen de mensen in de zaal hardop lachen? “Natuurlijk, ik hoop dat ze dat zullen doen! De dirigent misschien niet, maar ik wel.”

La Cenerentola gaat op 3 december in première bij De Nationale Opera. De voorstellingen zijn te zien tot en met 28 december. Meer informatie: www.operaballet.nl

Lees ook:

Lof zij Pelly, koning der regisseurs

In het rijk der regisseurs is de Fransman Laurent Pelly koning. Zonder zware concepten of onbegrijpelijke verdraaiingen van het origineel weet Pelly met moderne middelen steeds een voor het oog heerlijke en tegelijkertijd boeiende wereld te herscheppen. 

Verfijning in opéra bouffe van Chabrier

Hoe komisch is komisch? Je kunt over de rand vliegen - wordt snel goedkoop - en je kunt het beschaafd houden, zoals Laurent Pelly hier doet, en dan gaat het om de verfijning.