KlassiekerPortret van een huwelijk
In de torenkamer van het kasteel stuit de zoon op het passionele liefdesverhaal van zijn moeder
De lockdown biedt gelegenheid voor het (her)lezen van klassieke huwelijksromans. Deze week: Portret van een huwelijk van Nigel Nicolson uit 1973.
De openingsscène van Nigel Nicolsons Portret van een huwelijk is minstens zo romantisch als het vervolg. Na de dood van zijn moeder, de schrijfster Vita Sackville-West (1892-1962), treft zoon Nigel in de torenkamer van kasteel Sissinghurst, waar zij woonde, een koffer aan. Op de bodem ligt een lijvig manuscript, de neerslag van een turbulente periode in een sowieso veelbewogen leven.
Treurend over het einde van een drie jaar durende amour fou met Violet Trefusis, net als zij een auteur van naam, is Vita in oktober 1920 begonnen aan een autobiografie die al snel het karakter krijgt van een afrekening met haar minnares, een onderzoek naar haar eigen drijfveren en tekortkomingen en tenslotte ook een warm eerbetoon aan een onzelfzuchtige en loyale echtgenoot. Nigel Nicolson kende het verhaal van zijn moeders passie van horen zeggen, maar wist er nooit het fijne van.
Om zijn vader te sparen, besloot hij er pas ruchtbaarheid aan te geven nadat alle betrokkenen waren overleden. In 1973 nam hij de inhoud van het tachtig pagina’s dikke cahier op in een boek over zijn ouders. Dat bevat zo veel dramatische hoogte- en dieptepunten dat, hoewel echt gebeurd, je toch van een roman mag spreken.
Het begint met de schandaalkroniek van het recente voorgeslacht. Vita’s grootvader verwekte zeven kinderen bij een Spaanse danseres, erkende de vijf overlevenden als de zijne en koos dochter Victoria uit als zijn oogappel en erfgenaam.
Die trouwde met haar neef en bracht het tot chatelaine van het in Kent gelegen landgoed Knole. Samen kregen Lady en Lord Sackville één kind, Vita. Die zou haar onstuimige levenswandel steevast herleiden tot de Spaanse furie in haar bloed.
Anders dan de meeste jonge dochters van de Britse elite, kreeg Vita een vrije opvoeding. Ze trok op met lokale boerenzoons die haar leerden jagen en vissen en ze kwam dagelijks onder de modder thuis. In een testament dat ze op haar negende opstelde, vinden we onder haar bezittingen een cricketuitrusting, een voetbal, een miniatuurfort, zwaarden, buksen, pijl en boog en timmermansgereedschap. Niet echt ladylike.
Op latere leeftijd beklaagde ze het lot dat haar als vrouw geboren had laten worden, al was het alleen maar omdat Knole na de dood van haar vader toeviel aan een neef. Ze was uitgesproken androgyne en daarmee het perfecte model voor Orlando, de held/in van de gelijknamige roman van Virginia Woolf, een van haar vele veroveringen.
Vita ging in tegen de wens van haar ouders die haar graag hadden gekoppeld aan een man van hoge komaf. Ze koos voor Harold Nicolson, een diplomaat met aardige vooruitzichten, maar zonder geld of titel. In hem zocht ze vooral de gesprekspartner en zielsverwant; fysiek voelde ze zich minder tot hem aangetrokken.
Hij was dol op haar, maar zonder haar in de weg te zitten. Zij hem overigens evenmin. Dat hij viel op leden van het eigen geslacht, hinderde haar niet in het minst. ‘Het was maar gelukkig dat beiden zo waren’, schrijft Nigel. ‘Als alleen een van hen zo was geweest, zou het huwelijk waarschijnlijk mislukt zijn.’
Het geheim van hun relatie was de volledige vrijheid die ze elkaar gunden. Maar ze vonden elkaar ook in de restauratie en de tuinaanleg van kasteel Sissinghurst, dat ze in 1930 kochten en tot hun dood bewoonden. Voor Nigel was vooral die tuin, nu voor iedereen toegankelijk, het echte portret van hun huwelijk.
Nigel Nicholson & Vita Sackville West
Portrait of a marriage
Orion; 256 blz. € 12,39
Lees ook eerdere afleveringen:
Genadeloze kijk op de bittere verschrikking die het huwelijk kan zijn
Een nagelaten bekentenis van Marcellus Emants uit 1894.
