In De scheepsjongens van Bontekoe is de VOC ‘een soort Shell’

Een familievoorstelling over stoere jongens die meevaren naar Java, op een zeilschip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Hoe maak je daar theater van dat het Hollandse kolonialisme op de kaart zet en toch niet te moralistisch wordt? Theatergroep De Jonge Honden weet de klippen te omzeilen en zet een actueel en naturel gespeeld verhaal op het toneel dat hypermodern is vormgegeven.

Johan Fabricius baseerde zijn klassieke jeugdboek De scheepsjongens van Bontekoe (1924) op de logboeken die schipper Bontekoe bijhield op zijn tocht overzee. Drie jongens voeren in 1618 mee op zijn zeilschip van de VOC, en zij vormden de inspiratiebron voor de avonturentocht.

Schaduwkant van de VOC

Schrijver Wessel de Vries en regisseur Jolmer Versteeg vonden een slimme ingang om het verhaal actueel te maken en ook de schaduwkant van de VOC te belichten. Aan het begin van de voorstelling praten de acteurs losjes over een boekbespreking op school − een van hen kreeg er een 9 voor! − en zo duiken ze als kinderen van nu in het verhaal over Rolf, Hajo en Padde. “Wat was dat ook weer, de VOC?”, vraagt de een. “Een soort Shell”, antwoordt de tweede wijsneuzerig. Later in de voorstelling gaat het over eerlijk handel drijven. En dat je dan ook nee mag zeggen en zelf je prijs mag bepalen.

Door de humor en de naturelle speelstijl wordt het nergens moralistisch en blijft De Scheepsjongens van Bontekoe een spannende avonturentocht. De zes acteurs, die afwisselend vertellen en de personages spelen, doen de naam van hun gezelschap eer aan: ze staan echt als jonge honden op het toneel.

Scheurbuik

Hoofdpersoon Padde wil eigenlijk niet aanmonsteren als scheepsjongen, maar in de brouwerij van zijn oom werken. Zoals zijn moeder zegt: “In bier kun je niet verzuipen!” Om zijn vrienden Rolf en Hajo uit te zwaaien vaart hij mee tot Texel, maar hij valt in slaap en zo volgen we hem op een barre tocht met stormen op zee, scheurbuik, griezelverhalen over de ‘inlanders’ en nog bijna gekielhaald worden ook.

Een mooie wending is dat het meisje dat ze ontmoeten op het eiland waar ze aanspoelen nadat het schip in brand vliegt, het intelligentste personage is van het hele verhaal. Zij is beter op de hoogte van het wereldgebeuren dan Padde, Rolf en Hajo.

De geavanceerde game- en videoprojecties op de achterwand en de bewegende 3D-beelden op het toneel van Wieger Steenhuis zijn spectaculair. Samen met de filmische soundscape en de livemuziek van Arjen Dijkstra en Sebastiaan Flier maakt het De scheepsjongens van Bontekoe tot een rijke en gelaagde voorstelling, die met beide benen in het hier en nu staat.