ColumnDoortje Smithuijsen
Ik wil niet alleen elke nieuwe aflevering van Succession zien, ik wil dat het mijn leven is
Lang wantrouwde ik mensen die filmmuziek luisteren. Als je de hele dag naar Hans Zimmer of David Lynch luistert kan dat op weinig anders wijzen dan chronische zelfoverschatting. De soundtrackluisteraar lijkt vooral op zoek naar muzikale onderbouwing van het idee dat hij het centrum van het universum is; dat het leven daadwerkelijk een film is die draait om hem alleen.
Maar de afgelopen weken kan ik zelf niet anders dan steeds weer luisteren naar de soundtrack van Succession. Sinds het nieuwe seizoen begonnen is, wil ik niet alleen alsmaar meteen elke nieuwe aflevering zien, ik wil eigenlijk dat Succession mijn leven is. Ik wil Siobhan zijn, of Roman, of Kendall – het maakt niet uit wie, zolang ik me maar net zo mentaal getroebleerd, seksueel geperverteerd en allround gestoord mag gedragen.
Zin om te scheiden en 10 miljard uit te geven
Ik ben niet de enige die zich zo voelt. Online wemelt het van de quizjes over welke Roy jij zou zijn, en van de persoonsomschrijvingen per personage, die je op Instagram kan delen met de boodschap dat jij – heel toevallig – precies zo bent. Een vriendin appte me onlangs dat ze zin had ‘om te scheiden en 10 miljard uit te geven, gewoon om iets te voelen’.
Massale kijkcijferhits als Succession bepalen niet alleen onze culturele blik, maar ook steeds meer ons emotionele kompas. In een samenleving waarin sociale etiquettes gestaag eroderen en ons gevoelsleven verscholen raakt achter digitale schermen en online imago’s, grijpen we bewust of onbewust naar nieuwe gemene delers als het gaat om psychologische kaders en persoonlijke ontwikkeling. Ooit had de Bijbel die functie, of de goden op de Olympus. Inmiddels kijken we naar de Roys en vragen we ons af hoe je als familie zo disfunctioneel en wreed met elkaar kan omgaan, terwijl we ook allemaal iets van onszelf in elk personage herkennen.
Pathologische onzekerheid
Op TikTok gaat het de laatste tijd veel over het main character syndrome – het complex waarbij mensen zichzelf zien als hoofdpersonage, en alle anderen als bijrolspeler of figurant. Psychologen zouden bij zulke denkbeelden misschien spreken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis of van pathologische onzekerheid. Op TikTok krijgen dit soort persoonskenmerken vorm in een filmpje van die ene hinderlijke vriend die altijd pontificaal voor je camera gaat staan, of die vriendin die op elk feestje ongevraagd begint te zingen.
Zoals TikTokkers via dit soort video’s gezamenlijk nieuw jargon vinden om verschillende persoonlijkheden te duiden, zo geven millennials hun gevoelsleven vorm aan de hand van de series die ze collectief zien. We voelen ons niet meer bang of boos, we voelen ons Tom die denkt dat hij ontslagen wordt, of Logan die bij een deal overboden is door zijn kinderen. We luisteren de Succession-soundtrack op zoek naar referenties voor onze ongefilterde gevoelens.
Het is vast niet toevallig dat HBO een hit heeft met een serie waarin mensen die geen eigen emoties lijken te hebben in de meerderheid zijn. Ze kennen hun publiek: main characters op zoek naar andere main characters om hun main character syndrome aan te spiegelen.
Doortje Smithuijsen is filosoof en journalist en schrijft om de week over de dilemma’s in de online-samenleving. Meer stukken van haar hand vindt u hier.