Hoe de wolf de oude houtvester verandert

Na lang verschijnt er weer een boek van de Zweedse Kerstin Ekman, geen thriller maar wel net zo zinderend als ooit Zwart Water. Wolvenkoorts gaat over een houtvester die botst op de wolf.

De wolf is terug, het kan niemand zijn ontgaan. Goed nieuws voor natuur- en wildliefhebbers, slecht nieuws voor menig schapenfokker die zijn lam buiten in de wei geofferd ziet, in plaats van in het slachthuis. Het leidt tot verhitte discussies, niet alleen hier, maar ook in Zweden. Twee jaar cel kun je er krijgen als je zonder vergunning een wolf doodschiet, las ik in Wolvenkoorts, de nieuwste van Kerstin Ekman.

De wat oudere lezer herinnert zich wellicht Zwart water, de bloedstollende thriller over een stel dat vermoord wordt in hun tentje, waarmee Ekman begin jaren negentig doorbrak. In mijn vriendenkring ging het boek van hand tot hand, en toen het dan eindelijk in losse katernen in mijn bezit kwam las ik het, terwijl de regen op mijn tentdoek roffelde, huiverend in een ruk uit.

Navertellen kan ik het verhaal niet meer, maar het had een Twin Peaks-achtige broeierigheid: dunbevolkte streken, onbuigzame bomen en mensen wier onderhuidse gevoelens en driften wel tot moord en doodslag moeten leiden.

Een thriller is het niet

Broeierig en spannend kun je Wolvenkoorts wel noemen, en ook al zal de plot tot een misdrijf leiden, een thriller is het zeker niet. Verhaal, berättelse, staat er nadrukkelijk op het omslag van het Zweedse origineel; de Nederlandse uitgever maakte er roman van.

Bijna zeventig is Ulf (Zweeds voor wolf) als hij moet constateren dat het verhaal van zijn leven als houtvester en jager aan revisie toe is. ‘De meesten willen schieten zolang hun wijsvinger de trekker kan overhalen. Zolang je pik nog overeind komt, leef je en dood je.’

Zo’n soort jongen was hij, maar op zijn oude dag ziet hij, vanuit zijn beschimmelde caravan in het bos, een wolf die zojuist een ree heeft doodgebeten. De bloedresten en plukken haar die Ulf in de sneeuw heeft gezien moeten van hem zijn geweest. Hoogepoot noemt hij de wolf. Door het beest een naam te geven, geeft hij hem een identiteit waarna hij de wereld vanuit het perspectief van het dier kan aanschouwen.

Heer en meester

In nuchtere, uitgebeende zinnen worden we meegetrokken in Ulfs transformatie. ‘We leefden een normaal leven. Ik leefde een normaal leven. Tot ik die wolf zag. Ik zag hem en daarna was mijn leven niet meer normaal. Ik begon mijn eigen redenen ter discussie te stellen. De reden om te doden. De reden om hout te kappen volgens een plan.’

Generaties lang zijn Ulf en zijn voorvaderen, samen met de collega’s van staatsbos-­beheer, heer en meester over het Kroon-­domein geweest. Onder hun handen veranderde het wilde woud in een productiebos van naaldbomen: alles wat natuurlijk was, bladeren kreeg, zaailing van een loofboom, werd met gif om zeep geholpen. En misschien heeft Ulf daarmee niet alleen het bos maar ook zichzelf gedood.

Ook het verhaal van zijn identiteit gaat op de schop: was hij wel baas over het woud, het wild en zijn eigen leven, of toch niet meer dan de slaaf van een systeem: ‘een soort nobeler vee voor een overheid die alles perfect voor ons regelt’?

Hij duikt in zijn oude jagersboeken en ontdekt dat hij daarin niets genoteerd heeft wat van werkelijke waarde is. Zijn herinneringen bezitten meer leven dan de statistieken die hij daarin aantreft.

Inga, Ulfs vrouw, is uit ander hout gesneden. ‘Ja ja’, mijmert Ulf als Inga dichtregels van Baudelaire citeert. ‘Het kan geen kwaad om het leven een beetje mooier te maken dan het is. Hoewel dat op dit moment niet nodig was.’ Wat volgt is een fraaie, bijna lyrische ­natuurbeschrijving die nuchter wordt afgesloten met: ‘Een mooie ochtend’.

Kleine aardverschuivingen

En terwijl in Ulf de wolf ontwaakt, grijpt Hoogepoot een van de schapen van boer Affe, nadert het seizoen waarop jonge wolven-­welpen zelf gaan jagen en raakt Ulf bij de elandenjacht op de wildkansel buiten westen. Hij is oud en ziek. Het wordt tijd het stokje van de jagermeester over te dragen aan de jeugd. Aartsvijand Ronnie, het type jongen dat maar al te graag de trekker overhaalt, kan niet wachten.

Naast al die kleine aardverschuivingen in en om Ulf is er één constante: Inga. Op zeker moment ligt hij in het ziekenhuis. Plassen kan hij zelf, in een fles; voor het douchen meldt zich een verpleegster:

Luister eens, zei ik.

Ze [Inga] boog zich dichter naar me toe.

Ik wil niet.

Natuurlijk wel. Je zult het lekker vinden om schoon te zijn.

Maar niet met haar, fluisterde ik. Niet met een van hen.

Wil je dat ik jou in de douche was?

Ja.

En zo is Wolvenkoorts niet alleen een verhaal over civilisatie en transformatie, maar ook over ouderdom en een huwelijk, zonder al te veel opsmuk maar vol intimiteit.

Kerstin Ekman
Wolvenkoorts
Vert. Janny Middelbeek-Oortgiesen.
Ambo Anthos; 192 blz. € 22,90