Het Hem wil alle bezoekers serieus nemen

Aan de oever van het Noordzee­kanaal strekt Het Hem zich over tweehonderd meter en drie verdiepingen uit. Een cultureel instituut in het stenen lichaam van een voormalige kogelfabriek, daterend uit 1956. Tien kilometer verderop, in Amsterdam, is zo’n ruimte onbetaalbaar, onvindbaar bovendien. Hier aan de zuidpunt van Zaanstad is de wereld groter en heeft de mens meer bewegingsvrijheid.

Het gebouw is sinds 2017 eigendom van Amerborgh, de investeringsmaatschappij die ook de musical ‘Soldaat van Oranje’ sponsort en podia zoals De Rode Hoed en Felix Meritis beheert. Een museum is Het Hem nadrukkelijk niet, het heeft geen eigen collectie. Op de website noemt het zich een ‘nieuw huis voor eigentijdse cultuur’.

“Het moet een plek zijn waar iedereen zich lekker voelt”, vertelt curator Rieke Vos. “Laagdrempelig, waar alle sociale kringen elkaar kunnen ontmoeten.” En dus is de entree een tweehonderd meter lange huiskamer, voor iedereen gratis toegankelijk. Met uiteraard eten en drinken, en verder een leeshoek met dichtbundels, kunstboeken en romans. Een tekenhoek voor kleine en grote tekenaars, er staan een paar banken met I-pads waarop je bij de tentoonstelling passende films kunt ­bekijken.

Vier keer per jaar heeft Het Hem een nieuw kunstprogramma in het hele nog grotendeels in ruwe staat gehouden gebouw. ‘Chapters’ noemen ze ze, hoofdstukken opgesteld samen met mensen die een ‘bijzondere visie op de samenleving’ hebben. Directeur Kim Tuin vergeleek het eerder al met het tv-programma ‘Zomergasten’. De genodigden hoeven nadrukkelijk geen mensen uit de kunstwereld te zijn. Het team van Het Hem zoekt met de genodigden kunstenaars die hun visie vertolken en bedenkt ook andere evenementen die de ideeën van de gasten levend maken. Vos: “We willen zo deze mensen een inkijk laten geven in hun visie op de wereld en tijd waarin we leven, hun perspectief. Zodat het kunstpubliek kennismaakt met werelden die anders vaak ver weg blijven, en de gasten hun aanhang kunnen tonen dat wat in de kunst gebeurt, niet enkel iets voor kunstkenners is.”

De aftrap voor dit eerste hoofdstuk is voor Edson Sabajo en Guillaume ‘Gee’ Schmidt, eigenaars van het sportschoenen- en modemerk Patta. Rieke Vos: “Ze zijn typerend voor de moderne homo universalis: ze zijn ondernemers, houden hun doelgroep met hun blog op de hoogte van de nieuwste trends, hip­hopkenners met een rijk cultureel leven dat je zelden in de standaard kunstinstellingen tegenkomt. Hun houding wijkt af van het modernistische idee van wat een kunstenaar moet zijn – iemand die zich afzondert in zijn atelier en zo af en toe een schilderij produceert – maar is wel veel meer van deze tijd.”

In de tentoonstelling in Het Hem komt de (hiphop)cultuur van Patta op verschillende manieren terug. Rode draad is een motto van soullegende James Brown die benadrukte dat je als kunstenaar niet te gierig moet zijn: you gotta take some, and leave some. Subtiel komen hiphop en het motto terug in de kunst: in het gratis informatieboekje dat de afmeting en vormgeving heeft van een platenhoes. In het idee van de ‘samples’, de (muziek)fragmenten die opnieuw gebruikt een nieuw werk vormen. En heel praktisch: elke dag dat het museum open is, is er op de bovenste verdieping van Het Hem een boks­clinic, een intensieve bokstraining onder leiding van Michele Aboro.

De tentoonstelling is een luchtige, niet oppervlakkige mix geworden van achttien kunstenaars uit allerlei disciplines, met verschillende achtergronden, thema’s en vormen, verrassende onbekenden tussen meer gevestigde namen. Zo hangen er twee inmiddels beroemde foto’s die fotografe Dana Lixenberg midden jaren negentig maakte van rappers Tupac Shakur en Notorious B.I.G. voor het tijdschrift ­Vibes, kort voordat ze beiden om het leven kwamen. In Het Hem heeft ze een muur gevuld met door verdrietige fans gemaakte variaties op de foto’s in tekeningen, borduursels of muurschilderingen. Er is een video van Erik van Lieshout die zich afvraagt of en hoe hij de Heinekenprijs kan ontvangen nu er controverse is over de rol van de bierbrouwer in Afrika: kan hij nog wel onafhankelijk werken nu de commercie hem sponsort?

Er is uiteraard veel werk van zwarte kunstenaars te zien, werk ook dat direct verwijst naar de koloniale geschiedenis, slavernij en hardnekkige vooroordelen. Maar, zo vertellen Edson en Gee in het boekje, ze willen het niet alléén maar daarover hebben, ‘niet één soort kunst of wereld uitdrukken’.

Heel fraai zijn de portretfoto’s van Menno Kok opgehangen in de wc’s op de plaats van de spiegels boven de wasbakken. Verplaats je heel even in de positie van een ander en kijk om je heen in plaats van naar jezelf, zo is de subtiele boodschap. In Het Hem is daar vanaf nu alle ruimte voor.

★★★★☆

Het Hem is open van donderdag tot en met zondag van 12 tot 24 uur, Chapter 1NE duurt tot 1 september 2019. www.hethem.nl

Lees ook:

Hiphopmode: het trottoir als catwalk

De Rotterdamse Kunsthal hoopt met de tentoonstelling ‘Street Dreams: How Hiphop took over Fashion’ vooral de jeugd te bereiken. Jammer dat er geen kledingstukken te zien zijn.

Sneakers van mais, algen of kauwgum worden als duurzaam verkocht, maar is dat terecht?

Er worden steeds meer materialen gebruikt voor de productie van sneakers, in een poging de sportschoenen duurzamer te maken. Modekenner Els de Baan testte een paar dat deels is gemaakt van maisafval. Een milieuvriendelijk materiaal, maar of de schoenen duurzaam zijn?