Het geheim van een geslaagd reisprogramma, Taco Dibbits en Joris Bijdendijk kennen het

Hoe noem je een reisprogramma waarin tafelen en kunst samengaan? Een culicul-trip? Een cultcul-tour misschien? Hoe dan ook, het idee is op en top zomers: eten, drinken en tegelijk cultuur opsnuiven, toeristischer kan bijna niet. Hilversum stuurt Taco Dibbits, directeur Rijksmuseum, en Joris Bijdendijk, sterrenchef van Rijks, de wereld in om ons van die culicul-combi te laten genieten.

De kok en de directeur is niet het eerste programma in dit genre. Járen geleden zond de BBC al kunsthistoricus Andrew Graham-Dixon en sterrenchef Giorgio Locatelli op pad voor de serie Italy unpacked. Dat bedoel ik niet bitter, integendeel. De aftrap zondagavond van de nieuwe AvroTros-show, met de Siciliaanse citroen in de hoofdrol, smaakt naar meer. Het programma mag dan niet origineel zijn, er is wél goed over nagedacht.

Wat is het geheim van een geslaagd reisprogramma? Allereerst het gezelschap. Dat moet eminent zijn. Dat is hier dik in orde: tweemaal Rijks. Daarbij vertonen de heren geen primadonnagedrag. Sterker, Bijdendijk schikt zich gewillig in een wat bescheidener rol omdat hij geen Italiaans spreekt (wel uitstekend Frans trouwens). Geen nood, de keuken spreekt haar eigen taal.

Dan: zorg voor focus, dat voorkomt eindeloos gesjouw van kerk naar kroeg. Thema op Sicilië is: gelaagdheid van de cultuur. Grieken, Romeinen en Arabieren hebben hun sporen achtergelaten, en dat zien we terug op tv: de Tempel van Concordia, Villa Romana del Casale en misschien wel het aansprekendste voorbeeld: de kathedraal van Syracuse, gebouwd in de restanten van een Griekse tempel.

De eerste fusionkeuken van de mensheid

Écht enthousiast werd ik toen Bijdendijk erin slaagde die gelaagdheid ook in de keuken aan te tonen: couscous met Italiaanse ingrediënten. Chef-kok Giovanni Guarneri, ambassadeur van de citroen, noemt de Siciliaanse kookkunst de eerste fusionkeuken van de mensheid.

Vervolgens: wees toegankelijk, niet elitair. Ook dat lukt. Bij de Etna treft het duo De droom van Empedocles, een werk van de moderne kunstenaar Emilio Isgrò. Omdat de heren er zelf ook wel wat vragen over hebben, bellen ze met de ontwerper. Die vertelt dat de drie citroenpitten die we zien zijn uitgespuwd door de Etna en vernoemd naar de Griekse filosoof Empedocles. Dit is toch wel héél knap: gelaagdheid van cultuur (Italiaanse kunstenaar en Griekse wijsgeer) plús thema van de uitzending (citroen) in één shot gevangen.

Tot slot: kus het kind in ons wakker. Daar weten Dibbits en Bijdendijk eveneens raad mee. Telkens vertelt de directeur vanuit zijn museum alvast wat we straks voor schoons te zien krijgen. Spannende voorpret, zoals vroeger bij een schoolreisje. We zijn weer jong en lopen aan de hand van de meester het wonderschone sprookje binnen. En na afloop krijgen we, zoals na een schoolexcursie, een heerlijke traktatie. In dit geval een granita van citroen, bereid door patissier en ijsmagiër Corrado Assenza.

Toen ik Taco Dibbits en Joris Bijdendijk het dolce vita van Sicilië zo vrolijk zag binnenscooteren dacht ik: dat wil ik ook, hup naar Italië, en wel nu! Dat is meteen het enige nadeel van De kok en de directeur: het bevordert de reislust. En juist daar moeten we in een tijd van vliegschaamte en klimaatcrises van af. Hoe zuur dat ook klinkt.

Willem Pekelder schrijft columns over televisie.