Het Amsterdam Museum heeft kunst gemaakt van de coronatijd

Eigenlijk is de Nachtwacht in beheer bij het Amsterdam Museum, en in bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum. Maar de tijd van topstukken ophangen en in de leunstoel wachten op bezoekers is voorbij. De grote vraag is hoe stadsmusea relevant kunnen zijn, en dat ook nog eens voor een grotere groep bewoners dan de gebruikelijke bezoekers. Het Amsterdam Museum moet in de haarvaten van Amsterdam zitten en verbinden door beelden en verhalen uit alle wijken te verzamelen en te delen, is de visie. Maar hoe doe je dat?

Cru gezegd is de coronapandemie een geschenk voor het Amsterdam Museum. Want iedereen in de stad is getroffen en betrokken bij het onderwerp. Niets verbindt mensen zoveel als narigheid. Toen de stad tweeënhalve week geleden een oproep deed om materiaal in te sturen, was de respons dan ook overweldigend, vertelt artistiek directeur Margriet Schravemaker. De expositie ‘Corona in de stad’ ging vrijdagmiddag online, na een officiële opening door burgemeester Femke Halsema.

Gast curatoren als stadsdichter Gershwin Bonevacia, theatermaker Jörgen Tjon A Fong en verhalenverteller Fouad Lakbir maken elke week een keuze uit het materiaal en stellen verschillende ‘zalen’ samen. “Niet iedereen kan zijn stem laten horen”, vertelt Schavemaker. “Dan zijn er gelukkig weer anderen die zich opwerpen om buurtgenoten aan het woord te laten.”

Zij is verheugd over de inzendingen: ontwerper Bas Kosters kijk schalks vanachter zijn mondkapje vol penissen, Marnet Schoemaker schildert hoe een inwoonster de ondergrondse afvalcontainer opent met haar elleboog. “De beelden geven een interessant beeld van de coronatijd. We hebben meer aandacht voor elkaar, er is veel samenwerking en dankbaarheid, er zijn veel lokale initiatieven. De bijdragen zijn heel wisselend. Er zijn grapjes bij, soms is het verdrietig of zwaarwichtig, soms heel persoonlijk.”

Zoals het verhaal van een anonieme Chinese student die zich eenzaam voelt in de stad terwijl zij haar tweede coronagolf meemaakt. Toch is zij ook blij met buren die bloemen brengen en buurtkatten die op haar balkon kopjes komen geven. En wie in maart de filmpjes voorbij zag komen van stellen die in de huiskamer een paard uitbeelden, weet nu ook dat de oorsprong in Amsterdam ligt. Mara van Nes en Sem Jonkers bedachten het in een dronken bui, en haalden er Amerikaanse zenders en de Graham Norton show mee.

De stille stad

Veel inzendingen tonen de stille stad. “Het massatoerisme in Amsterdam heeft de leefbaarheid niet vergroot”, zegt de artistiek directeur droog. Schavemaker is ook hoogleraar media en kunst in museale praktijken aan de Universiteit van Amsterdam. Ze vindt dat musea meer de kracht van kunstenaars moeten gebruiken: “Zij stellen in deze crisis belangrijke vragen en hebben deels al antwoorden. De nieuwe mediatechnieken kunnen we goed gebruiken om inclusiever te worden.”

Het Amsterdam Museum werkt voor ‘Corona in de stad’ samen met een veertigtal instellingen, zoals de universiteit, de bibliotheken, filmmuseum Eye en lokale tv-stations. “Met nieuwe partners zoeken we actief verhalen in Nieuw-West, Noord, Zuid-Oost. Bijvoorbeeld over de ervaringen van kwetsbare jongeren.” Het zijn de Amsterdamse stadsdelen waar het aantal museumbezoekers fors lager ligt.

Tot wanneer de expositie loopt, weet Schavemaker nog niet. “Net als corona hebben wij geen einddatum. Het is een levende site, met elke donderdagmiddag een liveshow. Tijdens de expositie zullen we doorgaan om allianties te vormen. Het COC heeft zich al gemeld, Slechthorend Amsterdam doet mee. Iedereen is welkom.”

Bezoek de expositie op www.coronaindestad.nl.

Lees ook:

Eberhard van der Laan liet zijn geliefde stad een expositie na

Als laatste cadeau aan de stad stelde oud-burgemeester Eberhard van der Laan een expositie samen voor het Amsterdam Museum. Die wordt vandaag geopend.