Henry Menckeberg rekent af met Holland

“De Antillianen vinden dat ik een Surinamer ben, de Surinamers zeggen dat ik een Antilliaan ben. Uiteindelijk heb ik in alle delen van het vroegere koninkrijk even lang gewoond. Wat maakt dat van mij?”

Het antwoord van de schrijver Henry Menckeberg in zijn romandebuut is: een lijk. Aan het begin van de roman wijst nog niets op deze totale depersonificatie. David is de succesvolle directeur van de Curaçaose vestiging van een Nederlands automatiseringsbedrijf. Het laatste waar hij zich mee bezighoudt, is zich afvragen wie hij is. Dat probleem dringt de Nederlandse buitenwereld hem op als hij abrupt wordt ontslagen, zogenaamd omdat het Nederlandse moederbedrijf de Curaçaose vestiging in een andere constructie wil onderbrengen. Hij zoekt ander werk, kan het niet vinden en begint licht te ontsporen.

Ook in Nederland komt hij niet aan de bak. Als hij er hoort dat een Nederlander op zijn Curaçaose post is benoemd, dringt het tot hem door, waarom men hem weg wilde hebben: “Daar moet een witte man zitten - waarom? Omdat ik het niet goed zou kunnen? Niet goed zou kunnen? Shit! Ze kregen toch wat ze wilden? Wat hadden ze nog meer gewild?”

Nog erger wordt het als hij een baan in Nederland niet krijgt, omdat hij in het dorp niet zou passen. Hij concludeert dan dat de beste persoon om aan Antillianen en Surinamers leiding te geven een Hollander is. En een Hollander is ook de beste persoon om aan Hollanders leiding te geven, want een Surinamer of Antilliaan accepteren ze niet. De vraag wie hij is, wordt hem zo door de buitenwereld opgelegd en het is deze vraag die begin en einde van de depersonficatie markeert. Daarmee wortelt 'De vrolijke dood van David Caprino' in de Antilliaanse actualiteit, waar een flinke her-Hollandisering aan de gang is. Maar de roman is geen tobberig boek, al zou de weergave van de hoofdlijn dat vermoeden. Daarvoor heeft Henry Menckeberg te veel oog voor komische details, daarvoor heeft hij van de hoofdfiguur David te veel een mens van vlees en bloed gemaakt met ook verbazend veel sullige kanten en daarvoor beschikt hij over teveel (zelf) ironie. Zijn zwarte humor (what's in a name?) is het meest eigene aan zijn werk en dat is in de Caribische literatuur een zeldzaamheid.

'De vrolijke dood van David Caprino' is een geslaagd debuut. Ik ben benieuwd of Menckeberg meer werk uitgeeft, of dat dit debuut alleen de creatieve afrekening met slechte ervaringen is.