Heleen van Royens seksdagboek afkraken zou te makkelijk zijn

Schrijfster Heleen van Royen (53) hield een jaar lang een seksdagboek bij. Dat deed ze omdat ‘seks met je vaste partner een taboe is’: slaapkamergeluk én -verdriet blijven meestal onbesproken. En Van Royen is dol op taboes, weten we al van ‘Stout’, haar boek met lingerieontwerpster Marlies Dekkers. En van de ‘tamponselfie’ die zij vier jaar geleden exposeerde in het Letterkundig Museum.

Haar nieuwste project is een soort antropologisch onderzoek naar haar eigen seksleven met vriend Bart Meeldijk (31). Ze noteerde waar, wanneer en hoe zij het met elkaar deden, soms in louter steekwoorden: “Ochtend. Bart van achteren, ik bloot. Aan mijn borsten, vingeren. Neuken. Aan de deur gebeld. Op mijn rug op bed - Bart zet staande spiegel erbij. Bijna tegelijk klaarkomen, Bart iets eerder, vibo erbij, Bart blijft doorneuken. Orgasme.”

Het is niet moeilijk om Van Royens ‘Sexdagboek’ (seks klinkt sexier met een x volgens haar) te kraken. Dat hebben verschillende critici ook al gedaan: ze noemden Van Royen burgerlijk, omdat ze beschrijft hoe zij en Bart op de bank zitten te Netflixen, met een wijntje en een ‘keur aan kaasjes’ erbij. Ook is opgemerkt dat haar boek sáái is - het gaat natuurlijk over variaties op steeds dezelfde bewegingen - en haar stijl plat en truttig. Daar kan ik allemaal best inkomen, maar toch vind ik ‘Sexdagboek’ een leuk en nuttig boek.

Open your eyes and take what you need

Zinnen als ‘De vaginale droogte is real en glijmiddel is the answer’ zijn inderdaad geen stijlbloempjes. Maar de schrijfster heeft misschien ook geen al te grote literaire pretenties, getuige haar ironische terzijdes. Na een vrijpartij gaat Bart naar de wc, terwijl Van Royen snel probeert al hun handelingen te reconstrueren. “Zo, Hemingway, heb je het allemaal opgeschreven?’ vraagt hij als hij terugkomt.”

De kracht van het ‘Sexdagboek’ zit in het geheel én in de intentie. Van Royen zelf formuleert haar drijfveren als volgt: “Je moet ergens een seksleven kunnen naslaan. Dat het toevallig mijn seksleven met Bart is, doet eigenlijk niet ter zake.” En ook: “Ik hoop je hiermee een dienst te bewijzen. Misschien lees je iets waarvan je denkt: verrek, dat wil ik ook. En geeft dit boek je het zetje om het te proberen. Bovenal hoop ik dat het je bevrijdt.” Daarbij richt ze zich vooral tot vrouwelijke lezers, die zich vaker schikken in hun seksuele lot: “Close your eyes and think of England is wat vrouwen meekregen voor hun huwelijksnacht. Ik zou zeggen: open your eyes and take what you need.”

En dát is een lovenswaardige missie, ook of juist in een tijd waarin elfjarige kinderen al hun eerste porno zien en seks altijd en overal lijkt te zijn. Want ondanks alle zogenaamde openheid blijkt uit iedere studie dat vrouwen het minder leuk hebben in bed. Van de jonge vrouwen heeft 57 procent geregeld pijn bij het vrijen; voor 11 procent van alle vrouwen blijft dat levenslang zo. Minder dan de helft van alle vrouwen krijgt (bijna) altijd een orgasme tijdens de seks, bij mannen is dat 95 procent.

Natuurlijk beschikt Van Royen ook over een uitstekend commercieel gevoel, ze weet dat ‘sex sells’. Maar dat neemt niet weg dat ze in die andere - feministische - intentie geloofwaardig is en dat haar dagboek integer aanvoelt. Ze snijdt - tussen de seksscènes door - van alles aan: het (soms) egoïstische gedrag van de man, de invloed van porno, het vrouwelijk orgasme, de vibrator, de overgang, de angst om ouder te worden. Maar bovenal beschrijft ze het concrete liefdesleven van twee schaamteloze mensen die seks in hun relatie (terecht) ontzettend belangrijk vinden en er veel werk van maken.

Spiegel

Zoiets bestond nog niet, al is de seksuele autobiografie geen nieuw genre. Zo baarde de Franse kunstcritica Catherine Millet in 2001 opzien met ‘Het seksuele leven van Catherine M.’, waarin ze verslag doet van de groepsseks waaraan ze jarenlang deelnam. Dat deed ze even schaamteloos als Van Royen (overigens met een grotere stilistische souplesse) en met eenzelfde doel: ze hoopte dat haar boek zou bijdragen aan ‘de vrije erkenning en acceptatie van het seksuele verlangen’. Maar haar voorkeuren, die zich uiten in een eindeloze, vervreemdende reeks mannen, lichaamsdelen en handelingen, zijn voor de doorsnee lezer toch niet erg invoelbaar.

Hoewel er in Van Royens slaapkamer bovengemiddeld veel actie is, is haar (monogame) seksleven toch een stuk gewoner. Daardoor kan het dienen als spiegel. Hoe doe je ‘het’? Nou, zo bijvoorbeeld. Mijn dochters zijn nu nog te jong en vinden seks een heel vies woord, maar: te zijner tijd lijkt ‘Sexdagboek’ me nuttige lectuur, voor hen én hun vriendjes.

Heleen van Royen
Sexdagboek
Lebowski; 272 blz.
€ 22,50

Lees ook:

Verfrissend hoe Heleen van Royen bij Jinek over de liefdesdaad praatte

Na de documentaire over haar dementerende moeder ging haar imago sky high. Met de verschijning van haar seksdagboek stort het nu wellicht weer helemaal in. Het intrigerende? Het kan Heleen van Royen allemaal niets schelen, schrijft tv-recensent Renate van der Bas.

Porno is slecht voor je brein, verslavend, en ruïneert je seksleven

Pornografie neemt door de digitalisering steeds verslavender vormen aan. Gary Wilson waarschuwt voor funeste gevolgen.