TaalTon den Boon
Heet experimenteren straks fieldlabben?
Sinds ongeveer 2005 heten testomgevingen in ons taalgebied ook wel fieldlabs. Fieldlab is een verkorting van de Engelse term field laboratory, dat letterlijk veldlaboratorium betekent. Maar in die wetenschappelijke betekenis komt fieldlab in het Nederlands niet zo vaak voor. Van meet af aan is fieldlab in onze taal namelijk gebruikt als synoniem van proeftuin. Zo richtte TNO in 2008 een kas in als ‘fieldlab’ om proeven te nemen met tomaten en paprika’s. Dat fieldlab was vrijwel letterlijk een proeftuin, waarin dus proeven worden genomen ten behoeve van de tuinbouw.
Proeftuin wordt meestal gebruikt in de figuurlijke betekenis ‘terrein waarop iets nieuws wordt uitgeprobeerd’ en juist in die betekenis kreeg proeftuin allengs meer concurrentie van fieldlab. Zo waren er tien jaar geleden al heel wat testomgevingen voor sporters die behalve ‘sportlaboratoria’ ook vaak ‘fieldlabs’ werden genoemd.
Een blijvertje
Uiteindelijk doken in steeds meer delen van de samenleving fieldlabs op. Het is daarom geen wonder dat de testomgevingen worden ingericht om te onderzoeken hoe we ons land na corona weer op gang kunnen krijgen fieldlabs worden genoemd. Het woord zal wel een blijvertje zijn.
Of dat ook geldt voor het werkwoord dat afgeleid is van fieldlab en dat de afgelopen weken nu en dan op de sociale media opduikt, staat nog niet vast: fieldlabben. Zo klaagde een kritische twitteraar deze week over ‘925 miljoen euro’ die ‘door de plee werd gefieldlabd’ (zelf spelde hij abusievelijk ‘gefieldlabt’). Fieldlabben zal strenge maar waarschijnlijk ook rekkelijke puristen vermoedelijk een gruwel zijn. Feitelijk hebben we dit neologisme ook niet nodig, maar toch is allerminst uit te sluiten dat onze oude vertrouwde werkwoorden experimenteren en testen de komende tijd nog heel wat concurrentie gaan ondervinden van fieldlabben.
In de rubriek Taal worden grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u opgehelderd door Peter-Arno Coppen en Ton den Boon. Ook een taalvraag? Mail naar p.a.coppen@let.ru.nl of tdb@taalbank.nl.
