Hadden we Sjef van Oekel nog maar

Als een consultant je een ‘fantastisch aanbod’ doet, nou dan weet je het wel. Vrijdagavond kreeg Hans, werknemer in een tuincentrum, zo’n voorstel in de nieuwe Max-comedyserie Tweede Hans. Na een met Engelse termen doorspekt betoog stuurde de gladjanus het tuintalent glimlachend met vervroegd pensioen. “Per wanneer?”, vroeg Hans (Stefan de Walle)? “Per nu, as we speak”, luidde het antwoord.

Het was de eerste en meteen de beste scène uit aflevering één. Daarna werd het al snel minder. Dat komt door Hans’ zwakke karakter. Hij wil eigenlijk niet met pensioen, komt daar later wat op terug, maar laat het uiteindelijk tóch gebeuren. Een twijfelaar. Bovendien ontbrak het in deze aftrap aan goede grappen.

Mopperige oude mannen

Het is vast een kwestie van smaak, maar geef mij maar zo’n hoofdpersoon waar Britse comedy’s in grossieren: mensvijandige, onsympathieke en narcistische personages als Basil Fawlty (Fawlty towers), Edina en Patsy (Absolutely fabulous) of David Brent (The office). Fawlty had die consultant as we speak aan z’n stropdas over het bureau gesleurd. Had Hans dat maar gedaan, dan had ik een plezierige avond gehad. Ach ja, ik ben nu eenmaal dol op mopperige oude mannen.

Maar goed, misantropie past helaas niet bij de brave Max-achterban, die zich eerder zal herkennen in de vraag: met pensioen, wat nu? Hans ziet zijn toekomst in het shantykoor, zei medespeelster Angela Groothuizen in Op1. Misschien is dat nog wel een groter gat dan met pensioen gaan, mijmerde ik in mijn tv-stoel.

Wordt het toch nog gezellig. Reeds

Iemand wiens carrière pas tegen zijn AOW op gang kwam is Dolf Brouwers. Rond zijn zestigste brak hij landelijk door met het Wim T. Schippers-typetje Sjef van Oekel. Han Peekel maakte zaterdag een mooi TV monument over de man die je ouders in de jaren zeventig verafschuwden, en die jij, alleen daarom al, fantastisch vond, reeds. Ja, dat zei Van Oekel vaak: reeds. Of: wordt het toch nog gezellig.

Een echte aanleiding was er niet voor dit portret, maar wat heerlijk om al die oude VPRO-opnames weer te zien. Van Oekel die in zijn Discohoek geëxalteerd Bonnie St. Claire verwelkomt met: “Hartelijk welkom, juffrouw Sint Klaar”. “Zelfs als hij een gebruiksaanwijzing van een cassetterecorder voordroeg, ging iedereen onderuit”, herinnerde Clous van Mechelen zich. NRC-journalist Henk van Gelder memoreerde dat Van Oekel de PTT-informatielijn belde met de ontregelende vraag: “Mag ik een nummer?”

‘Pas als ik werk komt de humor’

Of die keer dat Van Oekel per abuis aanbelde bij de buurman van Clous in plaats van bij Clous zelf. De buurman zei: “Clous woont hiernaast.” Waarop Van Oekel: “Maar waarom doet u dan open?” Hilarische grappen die je nog altijd doen schateren. En zo was de hele uitzending een aaneenrijging van sappige anekdotes over een Haagse komiek van wie op den duur niemand meer wist waar Brouwers ophield en Van Oekel begon.

Maar ook een tragische man. Hij snapte zelf niet wat hij voordroeg en wat daar zo grappig aan was. “Ik heb hem nooit hartelijk zien lachen”, vertelde Van Gelder. Zelf verzuchtte wijlen Van Oekel op archiefbeeld: “Ik kan niet blij zijn, ben altijd triest. Pas als ik werk komt de humor.” En wat voor humor! Engels aandoend absurdisme van de bovenste plank. Daar kunnen ze bij Tweede Hans nog een puntje aan zuigen.