Review
Graf van Noor Ala Noor bleek nergens te vinden
Katherine Frank: A Passage to Egypt. Hamish Hamilton, Londen; 398 blz. - £17.99.
Tennyson zei dat zij hem had geïnspireerd tot het schrijven van 'The Princess', ze stond model voor minstens twee van George Meredith's heldinnen. Zelf was ze, evenals haar moeder, een uitstekend vertaalster (Frans en Duits) en, vooral, schrijfster van 'Letters from Egypt' en 'Letters from the Cape'.
In Nederland zal de naam Lucie Duff Gordon minder bekend zijn dan in Engeland, waar zij en haar echtgenoot in het Londen van halverwege de vorige eeuw een gastvrij en populair paar vormden. Volgens haar Amerikaanse biografe, Katherine Frank, dankt zij haar bekendheid vooral aan haar boek 'Letters from Egypt', dat nu nog door toeristen wordt gelezen en ook in Egypte zelf wordt gerespecteerd. De schrijfster voelde zich in dat land zo goed thuis, dat ze er een Arabische naam kreeg, Noor Ala Noor, 'licht van het licht'.
Lucie Duff Gordon woonde zeven jaar in het Midden-Oosten, eerst een jaar in Zuid-Afrika, later in Egypte, omdat zij aan tbc leed en de artsen hoopten dat een warmer klimaat dan dat van het kille Engeland haar zou genezen. Een ijdele hoop. Zij stierf, 48 jaar oud, in haar tweede vaderland. Twee imams lazen bij haar sterfbed uit de Koran, eerder was er in de moskee gebeden voor haar herstel.
Lucy voelde zich blijkbaar zeer aangetrokken tot het islamitisch geloof. In een van haar Egyptische brieven schreef ze: “Dit land is een palimpsest waarin de Bijbel is geschreven over Herodotus en de Koran daar weer overheen”. Ze heeft aanmerkelijk meer respect voor de cultuur van het land waar zij te gast is, dan menige toerist: tot haar verbijstering ontdekt zij dat een beeld van Ramses II is bekrast met de namen van westerse bezoekers, onder wie een vriend van haar moeder.
Een (inmiddels overleden) achterkleinzoon maakte een foto van haar graf in Egypte. Biografe Katherine Frank heeft de toch vrij imposante steen echter, ondanks een intensieve speurtocht op alle mogelijke christelijke begraafplaatsen in Cairo en een oproep in kranten, niet kunnen vinden.
Een intrigerend detail in haar boek: een oude Egyptenaar heeft immers Lucy eens verteld dat zij 'in een moslimgraf zou komen te liggen'. Want, zo legde hij haar uit, 'als een slechte moslim sterft, halen de engelen hem uit zijn graf en leggen daar in zijn plaats een goed christen'. Lucy's vrienden in het Egyptische Luxor, schrijft Katherine Frank, wilden blijkbaar dat zij ook in een volgende wereld bij hen zou zijn, zoals zij dat tijdens haar leven was aan de oevers van de Nijl.
Voor wie 'Letters from Egypt' kent, zal deze biografie een welkome, van foto's en een stamboom voorziene, verdere kennismaking met de schrijfster ervan zijn; voor wie de Engelse literatuur en de literaire wereld van de vorige eeuw bestudeert, is dit boek een must. Is dat niet of minder uitgesproken het geval, dan ontstaat na enige tijd het gevoel dat je als enig niet-familielid bent beland op een bijeenkomst waarop verhalen worden verteld en foto's getoond die de familiekring zeer zullen boeien maar waarvan een ander na een poosje genoeg begint te krijgen.