Goksites hengelen schaamteloos naar kwetsbaren

Sinds een paar weken hangen ze weer: de reclames voor goksites rond de pont naar mijn stadsdeel. Een betere illustratie bij liberaal beleid is nauwelijks denkbaar: die lelijke posters voor Casino777, daarachter de nieuwe CO2-neutrale woontorens, daar weer achter de slecht geïsoleerde sociale huurwijken. ‘Gokje wagen?’ Wie van de pontpassagiers zal eerder getriggerd worden door die slogan: de jonge moeder met haar Urban ­Arrow-fiets, of die alleenstaande man in de schuldsanering?

David Brooks beschreef onlangs in The Atlantic hoe we de afgelopen decennia af­dreven van het liberalisme zoals John Stuart Mill bedoelde – het principe dat iedereen architect is van zijn eigen leven – richting ‘autonoom liberalisme’, de overtuiging dat iedereen individueel moet beslissen wat hij of zij wil.

Volgens Brooks leidt autonoom liberalisme tot een samenleving waarin mensen zichzelf en elkaar in toenemende mate te gronde richten. Hij beschrijft hoe de Duitser Armin Meiwes begin deze eeuw online vroeg of iemand opgegeten wilde worden. Eén man stemde toe; Meiwes at meer dan 20 kilo van zijn vlees. Brooks’ punt: de vrije wil zoals modern liberalisme die propageert, leidt niet altijd naar wat het beste is voor het individu of de mens als soort.

Moet ik toch weten

Je laten opeten is extreem, tegelijk laat vrijwel iedereen zich consumeren door van alles, onder het mom van vrij land en moet ik toch weten. Sinds online gokken eind 2021 legaal werd, hebben maar liefst 762.000 Nederlanders minimaal één keer online gegokt. De meesten van hen gokten eerder nooit. 143 euro verloren ze vorig jaar gemiddeld per persoon. De onlinegokbranche verdiende 1,1 miljard.

De verheerlijking van de vrije wil leidt vooral tot een economisch gefundeerd wildwest waarin kwetsbaren onder het mom van zelfbeschikking worden uitgebuit. Ideaal voor een bv als Nederland, minder ideaal voor mensen die zo’n bv tot leefomgeving moeten maken.

Aan eerdere reclames voor online gokken deden onder anderen Wim Kieft en Andy van der Meijde mee. Kieft was lang drank- en drugsverslaafd, de vader van Van der Meijde dreef zijn moeder met zijn gokverslaving tot een zelfmoordpoging.

De verheerlijking van autonomie ontslaat mensen van de verantwoordelijkheid voor hun eigen geschiedenis. Omdat we alsmaar moeten beredeneren wat het beste is voor ons als individu, ontnemen we onszelf de ­mogelijkheid te doen wat goed is voor de gemeenschap.

Online casino’s geven recordbedrag uit aan reclame

Toen het inzetten van BN’ers in gok­reclames verboden werd, reageerde Van der Meijde geïrriteerd. ‘Ik loop geld mis.’ Terwijl het aantal online gokkers groeit, groeit ook het aantal mensen dat zich inschrijft bij registers waarmee je jezelf toegang tot gok­sites ontzegt: volledige autonomie is als idee doorgaans leuker dan in de praktijk.

Vanaf 1 juli worden buitenreclames voor online gokken gelukkig verboden. In aanloop naar dat verbod gaven online casino’s een recordbedrag uit aan reclame: ruim 33 miljoen in november en december, de eerste maanden van dit jaar nog meer.

Je kunt je afvragen wat erger is: dit schaamteloos binnenhengelen van kwetsbare mensen, of het feit dat zij die een on­linegokaccount aanmaken denken dat ze dat uit eigen beweging doen.

Doortje Smithuijsen is filosoof en journalist en schrijft om de week over de dilemma’s in de online-samenleving. Meer stukken van haar hand vindt u hier.