Fotograaf Simon Duijs haalt de danser dichterbij: rauw, kwetsbaar en zonder vertrouwde vloer

In zijn fotoboek Wild is the Wind probeert fotograaf Simon Duijs de vluchtigheid van dans vast te leggen in intieme zwart-witportretten.

Dichtbij wilde hij ze halen. Hun gezichten en lichamen. Bij een voorstelling staan dansers doorgaans ver weg op een podium, zegt ­fotograaf Simon Duijs. Voor het publiek gaan ze op in de groep en in een choreografie, dragen misschien dezelfde kleding en worden zo bijna inwisselbaar. Maar Duijs wilde hun persoonlijkheden zien en naar voren halen.

Zo’n drie jaar geleden begon hij dansers, hoofdzakelijk studenten van dansopleiding ArtEZ in Arnhem, te fotograferen ver weg van hun normale context, een ­studio of een podium. Hij fotografeerde ze buiten, in de natuur in Lent bij Nijmegen, waar autodidact Duijs zelf woont. Gekleed in een zwart broekje en een wit hemdje – of met ontbloot bovenlijf als ze dat wilden.

En in zwart-wit: dat vond hij visueel mooi, maar ook eenvoudiger: er vallen prikkels weg en je wordt als kijker meer meegetrokken naar waar het om gaat: gezichten, houdingen.

Duijs vroeg de dansers om ter plekke te improviseren, te bewegen op een manier die echt bij henzelf hoort en past. ‘Dat we het buiten deden was deels praktisch omdat ik nog geen studio heb. Maar ik wilde ook een ­andere kant van dans laten zien, zonder ingestudeerde choreografie op een gladde vloer, maar in de onvoorspelbaarheid en rauwheid van de natuur. Dansen is keihard werken, ik wil zien wat ze drijft, welke emoties daarbij horen, de rauwheid ook daarvan.’

Landen zonder vloer

‘De meesten vonden het fijn buiten, maar wat wel ­onwennig voor ze was, was heel basaal het ontbreken van een vloer. De vloer is waar ze op bouwen, op vertrouwen, bij elke draai, pas of beweging weten ze doorgaans: ik land op een stevige vloer. Dat viel nu weg, en soms vielen ze ook echt om.’

In het boek staan portretten van 24 dansers met twaalf verschillende nationaliteiten. Met zes van de dansers hield schrijver Dennis Gaens mooie kleine ­interviews.

Zo ziet Rosie, die opgroeide in een klein dorp in ­Ierland, haar lichaam als een archief van alles wat ze meemaakt. Dans is een manier om dat archief te ont­sluiten: ‘Hoe je leeft ontsluit zich in dans’. Maar veel meer moet je er volgens Rosie niet over zeggen. Er is iets subtiels en vluchtigs aan dans, dat je platslaat als je er woorden aan geeft.

Vluchtigheid vastleggen

Ook danser Mark heeft het over de dingen die hij niet kan uitdrukken in woorden, maar juist wel in dans. Zelfs nadat hij gedanst heeft, kan hij het nog steeds niet onder woorden brengen. ‘Maar dan heb ik wel het gevoel dat ik iets gezegd heb.’ Het is ook niet aan Mark om er iets over te zeggen, het is aan hem om te dansen. Als hij danst, voelt hij het meest intens dat hij leeft. ‘Het is de ultieme vorm van vrijheid.’

Simon Duijs: ‘Dans is per definitie vluchtig, beweging. Fotografie is stilstand. Met dit boek heb ik die vluchtigheid vast willen leggen.’

Het boek van Simon Duijs wordt gepresenteerd op fotobeurs Unseen, 17-18 september in de Westergasfabriek in Amsterdam. unseenamsterdam.com

Simon Duijs
Wild is the Wind
Lecturis; 112 blz. € 42