Flip Noorman wint de ‘duistere’ editie van de Annie M.G. Schmidtprijs

De prijs voor het beste theaterlied van het afgelopen seizoen, de Annie M.G. Schmidtprijs, is zondagavond uitgereikt in Amsterdam. De jury, onder leiding van gevierd tekstdichter Jurrian van Dongen, looft winnaar Flip Noorman (35) om zijn ‘compromisloze eigen stijl’. Het nummer Ze weten wie je bent is volgens de jury zo’n goed theaterlied, omdat je na het beluisteren ervan niet ‘schouderophalend kalm verder gaat met je leven’.

Noorman, die momenteel een concerttournee met Nederlandse vertalingen van Tom Waits speelt, werd al vaker genomineerd voor de prijs. Zijn liedteksten zijn veelal duister. Met een rauwe stem spuwt hij zijn gal over dolgedraaid kapitalisme en de dubbele moraal van het ‘vrije Westen’, dat thuis geweldloosheid predikt, maar er elders in de wereld lustig op los moordt.

Lijdt de zanger aan wanen?

In Ze weten wie je bent is de politieke laag meer impliciet en staat het psychologische aspect voorop. Een man die zich in een psychiatrische inrichting lijkt te bevinden (‘Dag meneer Noorman / Hoe gaat het vanochtend met u?’) deelt op koortsachtige toon zijn paranoia met ons. Hij voelt zich bedreigd: ‘Ze weten wat je bent / En ze houden je vast / Tot het medicijn in je brein / Je laat vergeten wie ze zijn.’

Mede dankzij de indringende compositie, inclusief fraai strijkarrangement van Vera van der Bie, en de muzikale ondersteuning van zijn uitstekende begeleidingsband, weet Noorman de beklemming van de situatie goed over te brengen. Lijdt de zanger van Ze weten wie je bent aan wanen, of wantrouwt hij zijn psychiater terecht? Daar komen we niet achter.

Duisterheid klinkt eveneens door in verschillende andere nominaties voor deze 31ste editie van de Annie M.G. Schmidtprijs. Nederpopartiesten Bertolf Lentink, Paul de Munnik en Paskal Jakobsen, die sinds enige tijd onder de naam Musketiers gezamenlijk optreden, bezingen in Duistere passagier het negatieve stemmetje in je hoofd dat zo vaak de sfeer verpest. Cabaretière Lisa Ostermann maakt zich in Geef me iets boos om het gebrek aan perspectief dat haar als jong mens in deze wereld geboden wordt.

Ook het lied Goddank, afkomstig uit de veelgeprezen theatervoorstelling BAAAAAA van Circus Treurdier, draait om duisterheid, en wel die van de ziel. In een spannend gearrangeerde a capella koorzang verzuchten de spelers dat het maar goed is dat die ziel onzichtbaar is, want: ‘Als ze ooit ontdekken / Wat ik allemaal heb gedacht / Dan is geen galg hoog genoeg voor mij / Men hijst mij op met al hun kracht.’

Lieflijker van toon zijn de laatste twee genomineerde nummers. Johan Goossens beschrijft in Briefje beeldend en met compassie de laatste dagen van zijn dementerende vader, door simpelweg de instructies op te sommen die in zijn huis te vinden zijn: ‘Briefje op de tv: / rode knop is aan / 113 is klassiek / en 14 schaatsen / mama komt zo / iedereen komt zo.’

Voor elk wat wils, maar dat is ook de zwakte

Meervoudig winnaar van de Annie M.G. Schmidtprijs Jan Beuving, ten slotte, vertolkt met het lied Jamal het meest hoopvolle geluid. De sterspeler uit het jeugdelftal van de cabaretier belichaamt hierin het aangename idee dat je kunt vertrouwen op een externe kracht: ‘Want als Jamal de bal had, kwam het goed’.

Los van de thematische parallellen laten de zes genomineerden vooral zien hoe uiteenlopend het aanbod aan theaterliedkunst anno 2023 is in Nederland. Die variëteit vormt zowel de kracht als de potentiële zwakte van deze prijs. De selectie biedt voor elk wat wils, maar of je je kan vinden in de winnaar, hangt erg af van je persoonlijke genrevoorkeur. Klassieke kleinkunst laat zich nou eenmaal moeilijk vergelijken met nederpop of een fragment uit een verhalende muziektheatervoorstelling.

De uitreiking van de Annie M.G. Schmidtprijs vormt onderdeel van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Het winnende lied en de genomineerden zijn ook te beluisteren via de site van het Amsterdams Kleinkunst Festival.

Lees ook:

Joost Spijkers wint de dertigste editie van de Annie M.G. Schmidtprijs

Acteur en zanger Joost Spijkers (44) ontving de Annie Schmidt Prijs voor het beste theaterlied van 2021. De jury was onder de indruk van zijn lied Welkom Thuis met tekst van Peer Wittenbols uit zijn theaterprogramma Hotel Spijkers.