The Banshees of Inisherin
Regie: Martin McDonagh
Met Colin Farrell, Brendan Gleeson
★★★★
Zo zangerig als de titel klinkt, zo melodieus is ook het ‘feckin’ gevloek tussen vrienden Pádraic en Colm op het fictieve Ierse eiland Inisherin anno 1923 (spreek uit Inisjèrin). Het donkerkomische ondergangsverhaal over twee mannen, waarvan de ene helft plotseling besluit dat hun jarenlange vriendschap voorbij is en de ander dat weigert te accepteren, heeft deze week maar liefst negen Oscarnominaties in de wacht gesleept.
De reünie van schrijver/regisseur Martin McDonagh met zijn geboorteland Ierland, na drie films in het buitenland, is meteen ook de reünie van acteurs Colin Farrell en Brendan Gleeson uit McDonaghs eerdere film In Bruges (2008). Dat was een ander donkerkomisch ondergangsverhaal, maar dan over twee huurmoordenaars die vastzitten in het pittoreske Vlaamse Brugge, terwijl de boel flink uit de klauwen loopt.
In de traditie van Beckett
Subtiel is McDonagh niet altijd. Na het succes van In Bruges besloot hij niet twee, maar zeven psychopaten in een film te stoppen in Seven Psychopaths, in een verhaal dat vooral dreef op scherpe oneliners. Meer psychopaten betekende niet per se een betere film, leerde McDonagh. Maar de stijl bleef. Het staccato ritme en de absurde taferelen van zijn verhalen staan meer in de traditie van Beckett (een van de echo’s die klinken in The Banshees of Inisherin) dan in de glooiende bewustzijnsstroom van Joyce. Geen vergelijking die McDonagh zelf ooit hardop zal maken, maar die tekent wel zijn stijl.
Terug naar ‘feckin’ Inisherin, waar Colm een van z’n eigen vingers dreigt af te snijden voor elke keer dat Pádraic z’n mond open doet. Giving someone the finger zal nooit meer hetzelfde betekenen. De allegorie die McDonagh hier optrekt (opnieuw: niet subtiel, wel doeltreffend) is die van een zelfdestructieve Ierse broederstrijd, in de film hoorbaar aan de overkant van het water, waar op het vasteland de laatste schoten klinken van de Ierse Burgeroorlog.
Gierende eenzaamheid
The Banshees was niet zo’n knaller geworden zonder acteurs Colin Farrell en Brendan Gleeson. Weinig andere acteurs kunnen Colms kalme onverzettelijkheid zo raak op het scherm krijgen als Gleeson. Farrell laat z’n personage even scherp als geloofwaardig evolueren van een veel te aanhankelijke vriend (een aanhankelijkheid die tragisch genoeg lijkt ingegeven door de gierende eenzaamheid op het eiland) naar een verbeten vijand. Tussen alle pijn en duistere humor door klinken de Ierse zinnen die ze naar elkaars hoofd slingeren even onverbiddelijk als de tientallen meters hoge kustlijn van Inisherin.
Het is de vraag of McDonagh de wederzijdse destructie als iets typisch Iers ziet. Hij zou in ieder geval niet de enige zijn. Een botsing van twee koppige mannen op een eiland, die misschien allebei depressief zijn door het doelloze, afgelegen bestaan en die oceaan die eindeloos op de kust blijft beuken. Als dat het allegorische beeld van Ierland is in McDonaghs hoofd, dan is dat een fantastische grap.
