Erg lange monologen in ‘Vogels’, een Joods-Arabische ‘Romeo en Julia’

Vogels
Alize Zandwijk
★★★

Een Arabisch meisje ontmoet een Joodse jongen, ze worden verliefd, maar dat mag niet. Sinds Romeo en Julia zijn verboden liefdes een geliefd onderwerp in verhalen. In Vogels van ITA leidt het tot een familiestrijd, gekleurd door het Israëlisch-Palestijns conflict. Kan de liefde echt alles overwinnen? Of bepaalt je afkomst onherroepelijk wie je bent? En mocht dat laatste de waarheid zijn, wie bén je dan eigenlijk?

Het is fijn om regisseur Alize Zandwijk weer in Nederland te zien. Ze maakte jarenlang bij het RO Theater gevoelvolle, maatschappelijk geëngageerde, rauwe voorstellingen. Nu werkt ze alweer een tijd in Duitsland. In 2019 werd Vogels van theaterhit-schrijver Wajdi Mouawad in meerdere Duitse theaters door verschillende regisseurs ten tonele gebracht. De versie die nu in Amsterdam wordt gespeeld, is een adaptatie van de regie die Zandwijk in 2019 bij Theater Bremen maakte.

Zinnen om mee naar huis te nemen

Het verhaal bestaat uit een serie monologen, bijeengebonden door een familiegeheim en actuele politieke ontwikkelingen. De Joodse zoon (Jesse Mensah) gaat met Pesach naar zijn ouders om zijn Arabische meisje (Nastaran Razawi Khorasani) voor te stellen. Dat loopt mis. Of, zoals zijn vader (Steven Van Watermeulen) uitroept: ‘Je spuugt en je spuugt dubbel. Ze is niet Joods én ze is Arabisch.’

Er zitten veel mooi wrange zinnen in de monologen verweven, zinnen om mee naar huis te nemen en nog even op te kauwen.

Het witte decor van Thomas Rupert maakt ook indruk: er worden vogels op de takken van een kale boom geprojecteerd. Als er sprake is van een bomaanslag, valt er zwarte as op al die witheid. Er zijn ook talloze referenties naar kunstwerken in taal en beeld. De voorstelling start met een meisje dat door een rode ballon wegvliegt; een buiging naar Meisje met Ballon van Banksy.

Probeer maar eens minuten woedend én boeiend voor je uit te praten

Het decor én de live muziek kleuren mee met de ontwikkeling van de monologen. Maar die bestaan wel uit héél véél zinnen – het stuk duurt nu ruim twee uur, in oorspronkelijke vorm zelfs vier uur – en dan moet je van goede huize komen om een zekere langdradigheid te voorkomen. Vooral Chris Nietvelt en Gijs Scholten van Aschat weten als opa en oma lucht in hun verhalen te brengen, met soms een net iets andere intonatie, met geweldige timing.

Anderen brengen het er minder goed van af, maar Mouawad maakt het de acteurs dan ook niet makkelijk door de verhalen van vaak maar één hoofdemotie te voorzien. Probeer dat maar eens: minutenlang woedend en ook nog boeiend voor je uit te praten.

Na de onthulling van het grote familiegeheim trekt de zoon – in zijn toch ook weer net te lange eindmonoloog – een treurige conclusie: er is geen troost. Geen troost wellicht, maar in dit stuk gelukkig wel heel veel glimpen schoonheid.

Nog te zien t/m 22 april Meer info op Ita.nl