Eindelijk een soort van Rubinstein-biografie, en de nieuwe Waterdrinker: dit zijn de boekrecensies van deze week

Op deze pagina vindt u alle boekrecensies uit Tijdgeest van dit weekend.

Portret van Renate Rubinstein als oorlogskind toont de geboorte van haar schrijver­schap

Waar blijft de biografie van Renate Rubinstein? Even leek het erop dat biograaf Hans Goedkoop de handdoek in de ring had gegooid - hij werd ingehaald door biografen van andere grootheden in de Nederlandse letteren: Hella Haasse, Frederike Harmsen van Beek, Willem Wilmink om een paar recente voorbeelden te noemen. Nu lijkt het erop dat zijn biografie over de in 1990 overleden gevierde columnist en schrijfster alvast in stukjes en beetjes tot ons komt.

Eerder verscheen Iedereen was er, een kort verslag van Renate’s vijftigste verjaardag, en nu Vaderskind, over Rubinsteins jeugd en oorlogsjaren. ‘Een psychologisch portret van een oorlogskind dat, met de kleine fotootjes her en der door de tekst gestrooid, wat wegheeft van de boeken van W.G. Sebald’, aldus Rob Schouten. Lees hier de recensie.

Tweede roman van Lutz Seiler is een monument voor een Berlijn dat er maar even was

Stern 111 is na Kruso – zijn veelgeprezen debuut – de tweede roman van de Duitse schrijver Lutz Seiler. Beide romans staan volkomen op zichzelf, maar laten zich lezen als een tweeluik; een tweeluik met de val van de Muur als scharnierpunt.

Stern 111 neemt de val van de Muur op 9 november 1989 als startpunt. Hoofdfiguur is een 26-jarige letterenstudent uit Halle die kort na de val van de Muur zijn ouders naar het westen ziet vluchten en zelf, zonder oriëntatie, de wijk neemt naar Berlijn. Net als de hoofdpersoon in Kruso is ook dit een alter ego van Seiler zelf.

De roman richt een schijnwerper op een korte, intense en bijna feestelijke overgangsperiode waarin mensen hun voorstellingen van vrijheid en nieuwe eigendomsverhoudingen zagen verdampen, toen zich erfgenamen van huiseigenaren kwamen melden en de stadsguerrilla van bezettingen aan kracht verloor. De roman is daarmee ook een bijzonder monument voor een Berlijn dat er maar heel even kon zijn. Lees hier de recensie.

Grimmig inkijkje in het weinig idyllische leven van de Sami

Dat de Samische rendierherders in Noord-Zweden tot op vandaag worden geconfronteerd met discriminatie en bedreigingen, ­illustreert Slechts een diefstal van de Zweedse Ann-Helén Laestadius, dat zich afspeelt tussen 2008 en 2019. De auteur is zelf van Samische afkomst en schrijft graag en breeduit over de tradities van de Samische rendierherders. Centraal bij de Sami staat het respect voor de natuur en voor de rendieren, die ze traditioneel niet beschouwen als hun eigendom. ‘De rendieren waren eigendom van de wind. Je moest nooit opscheppen over je rendierkudde en je ervan bewust zijn dat rendiergeluk gemakkelijk weg kon waaien.’

In Land van sneeuw en as gaat de Finse Petra Rautiainen verder terug in de tijd. Ze onttrekt een onbekend stuk geschiedenis aan de vergetelheid, leest Sofie Messeman: de nazi-gevangenenkampen in Lapland en de behandeling van de Sami tijdens de Laplandoorlog (1944-1945). In het boek wisselen twee perspectieven elkaar hoofdstuk per hoofdstuk af: de dagboekaantekeningen van de Finse tolk Väinö Remes in het gevangenkamp Inari uit 1944 en de zoektocht die Inkeri Lindqvist vanaf 1947 naar haar verdwenen echtgenoot voert. Lees hier de dubbelrecensie.

‘Het schemeren van de wereld’ is een prachtig portret van de Japanner die na 1945 nog bijna 30 jaar doorvocht

Eind 1944 kreeg de Japanse militair Hiroo Onoda de opdracht om zich onder geen beding over te geven. De Duitse cineast Werner Herzog beschrijft in Het Schemeren van de wereld hoe trouw hij zich 29 jaar lang - tot lang na het aflopen van de oorlog - aan dat bevel hield. Een enkele keer verliest Herzog zich in iets te ronkend proza, meent Paul van der Steen, maar daar staat tegenover dat hij er goed in slaagt om van Onoda een rond karakter te maken. Herzog krijgt het voor elkaar dat je ondanks alles een beetje van de hoofdpersoon gaat houden. Lees hier de recensie.

In heerlijk voorleesboek over oppas Pippa wordt voluit gespeeld, gekibbeld en geslapen

Pippa past op is een heerlijk voorleesboek, ziet Annemarie Terhell, waarin voluit wordt gespeeld, gekibbeld en geslapen. Anna Woltz schrijft ritmisch en met humor, Regina Kehn tekent expressief en verhalend. Knap hoe dit duo op elke spread weer een andere sfeer oproept. Lees hier de recensie.

Harm de Jonge houdt de vaart erin in ontroerend boek over opa met ‘hersenbibbers’

Liefde, afscheid en herinneringen die daar onlosmakelijk mee verbonden zijn – het zijn thema’s waar Harm de Jonge (1939) al decennialang over schrijft. Zijn nieuwste boek, De Vogeltjesklok, gaat over Josse Gosselaar en zijn bijzondere opa, die vogelprofessor, knutselaar en uitvinder is. Josse verzamelt de herinneringen van zijn opa, wanneer zijn ‘hersendoosjes’ door een beroerte van de plank zijn gevallen. Het is een verzachtende metafoor, die leeggeschudde hersendoosjes, waar je als jonge lezer weinig uitleg bij krijgt. De Vogeltjesklok is helemaal geschreven vanuit Josse die zijn dementerende opa ziet wegglijden in een wereld waarin fantasie en realiteit steeds meer door elkaar zijn geraakt. Lees hier de recensie.

Angelique droomde ervan arts te worden. Toen verdween ze

Vijf shirts, drie broeken, wat versleten ondergoed en een kaart van Boston. Meer heeft de hoofdpersoon van de nieuwe thriller Voordat ze verdween van Lisa Gardner niet in haar koffertje. Frankie ­Elkin zwerft, om haar alcoholverslaving de baas te blijven, door de VS op zoek naar vermiste personen. Een spannend en boeiend beeld over Haïtiaanse vluchtelingen in de VS. Lees hier de recensie.

Pieter Waterdrinker brengt het Grote Niets met zwier en bombarie

De korte samenvatting van Biecht aan mijn vrouw: de bekende schrijver Pieter Waterdrinker brengt de lockdown door in een Amsterdams schrijvershuis, veel gaat mis, er zijn amusante verwikkelingen, maar ten slotte verandert er weinig. Een babbelende schrijver die bier drinkt, zakken chips met mayonaise wegwerkt, en in de rats zit om het feit dat hij dingen verzwijgt voor zijn dominante echtgenote: Gerwin van der Werf kreeg meermalen het idee dat Waterdrinker dit boek speciaal voor zijn fans schreef. En dat zijn er best veel, dus waarom niet? Lees hier de recensie.