Een knutselaar met karton om verliefd op te worden

“Ik wil kunstenaar worden!” Heel even zie je de monden van de ouders, die een economisch wat lucratievere carrière in het hoofd hadden, zuinigjes bewegen. Om dan de aarzeling na een ultrakorte dialoog om te zetten in gulle steun. Wat zich weer gloedvol ontpopt in een tussen vader en moeder verspringend duet met hun kind.

Steef de Jong doet dat alles, in zijn eenmansvoorstelling ‘Sisi Boy’, helemaal in zijn eentje. Met een verhaal over een adellijke hoenderjacht, een schalkse blik van publiek naar een ouderwets portret, een even met een touwtje trekken aan een kartonnen onderlip, een heerlijk helder tussen verschillende toonkleuren modulerende zangstem. Zo tovert hij een wereld aan emoties tevoorschijn. Zo suggestief dat je als kijker niet anders kunt dan je er met huid en haar aan overgeven en als vanzelf de bijbehorende gevoelens invult.

De Jong is performer, zanger en beeldend kunstenaar ineen. Vooral dat laatste. Knutselaar met karton wordt hij wel genoemd. De speelsheid en lichtvoetige humor roepen associaties op met de zogenoemde speelgoedvoorstellingen waar Rieks Swarte al in de jaren tachtig en negentig theaterharten mee veroverde. Net als bij Swarte is de eenvoud van De Jongs kartonnen pop-up decors even bekoorlijk als bedrieglijk.

Een droomhuis

Zo hangt in Sisi Boy aan een rasterhekwerk onder de statige portretten een groot, maagdelijk wit schilderij. De Jong trekt er met penseel en onzichtbare verf een zwarte lijn op, vouwt flappen open, kleurt andere vlakjes in, en beetje bij beetje verschijnt een droomhuis in een riante omgeving.

Daar ergens vallen inspiratiebron en kunstenaar samen. De Jong heeft een grote voorliefde voor de romantiek van de negentiende eeuw en die van de Oostenrijkse keizerin Elisabeth – bekend vooral door de Sissi-films met Romy Schneider – in het bijzonder. Door zich als verteller met haar geschiedenis te vereenzelvigen en die met zijn eigen verhaal te verweven ontstaat een wonderschoon beeldverhaal: een blik in de ziel van beide personages. Eentje waarin tijds- en standsverschil tussen een keizerin en een gewone jongen sublimeren tot een vreugdevol gezongen ‘coming-out’: “Ik ben een sissyboy!”

Sisi Boy is de meest persoonlijke voorstelling van Steef de Jong tot nu. Een ode aan anders-zijn, in zowel (homo)seksuele, als culturele en artistieke zin. Hij dramatiseert niet, het is zijn onbevangenheid, die raakt. Hij schaamt zich niet als een docente hem voor een vrouw houdt, maar wel als medestudenten daar nadrukkelijk tegenin gaan. Hij kijkt dwars door de kitsch-laag van romantiek en operette heen en omarmt de schoonheid ervan als een heel eigen genre.

Het ware kunstenaarsbloed

Anderhalf jaar, na een eerste presentatie op de Parade, heeft De Jong (samen met regisseuse Ina Veen) Sisi Boy laten rijpen tot een avondvullende voorstelling. Dat is het ware kunstenaarsbloed, dat tot puur theater leidt, waarin verteller en Sisi in elkaar verglijden of een koets zomaar als lijn 80 in Zandvoort kan arriveren.

Met De Jong laten wij ons meevoeren in een fantasiewereld, die met een razend knap in elkaar geknutselde vormgeving magisch kan transformeren. Hup, daar springt hij op een bloemenschilderij en barst het hele decor open als een reuze grote versie van diezelfde bloemenweelde. Het is een wonderlijk gelaagd en verrassend dubbelspel met echt en verbeelding, diep ontroerend als De Jong zich tenslotte letterlijk tussen zijn alter ego’s nestelt. Om verliefd op te worden.

T/m 2-5. Info: www.grootsenmeeslepend.nl / www.kikproductions.nl

Lees ook:

Theatermaker Steef de Jong is creatief met karton

In de rubriek De Schepping vertellen kunstenaars hoe hun werk tot stand komt. Deze keer zanger, kunstenaar en acteur Steef de Jong. Hij is dol op operette, maar zijn grote liefde is het lijmpistool.