Duitse uitgeverij distantieert zich van bestsellerauteur na kritiek op asielbeleid

Hij geniet landelijke bekendheid door zijn roman 'Der Turm' uit 2008 over de laatste zeven jaar van de DDR, door velen gezien als een van de beste 'Wende'-romans. Het boek verscheen bij de gerenommeerde uitgeverij Suhrkamp. Tellkamp kreeg er de 'Deutsche Buchpreis' voor.

Donderdag trad de auteur op in het 'Kulturpalast' van Dresden. Hij discussieerde voor een volle zaal over het thema meningsvrijheid met dichter en essayist Durs Grünbein, die ook bij uitgeverij Suhrkamp zit. Beide auteurs komen uit Dresden, de thuisstad van de rechts-nationalistische beweging Pegida.

Aanleiding was de 'Charta 2017', een open brief uit oktober van een boekhandelaar en Pegida-sympathisante uit Dresden aan de Frankfurter Buchmesse. Activisten hadden op de boekenbeurs tegen rechts-radicale uitgevers geageerd. De brief waarschuwde voor het ontstaan van een 'Gesinnungsdiktatur' in Duitsland: de onderdrukking van andersdenkenden. Tellkamp had zijn handtekening onder het pamflet gezet, Grünbein niet.

Fel debat

Het werd een fel debat. Wie in Duitsland kritiek op asielpolitiek uit, wordt meteen in de rechterhoek neergezet, zei Tellkamp. Waar Grünbein de open grenzen van Merkel in 2015 verdedigde, uitte Tellkamp kritiek. Hij beweerde dat de meeste asielzoekers - 'meer dan 95 procent' - niet voor oorlog en vervolging vluchten, maar "komen om in de sociale systemen te migreren".

De uitspraak leidde tot commotie. Kan een bekroonde bestsellerauteur, uitgegeven door het respectabele en toonaangevende Suhrkamp, zoiets wel maken? Mag je dat zeggen? Suhrkamp (die ooit nog Bertold Brecht uitgaf) vond van niet. De dag na de bijeenkomst in Dresden distantieerde de uitgeverij zich via een tweet uitdrukkelijk van Tellkamp. Zijn houding komt niet overeen met die van de uitgeverij, stond erin.

Nu was nog een rel geboren. Mag een uitgeverij dat wel doen? "Als dat zo verder gaat, is het snel voorbij met de meningsvrijheid", stelde commentator Tilman Krause van Die Welt. De tweet van Suhrkamp toont volgens hem de sfeer in het publieke debat. "De linkse mening is natuurlijk vrij, maar wie zich van de linkse mainstream verwijdert, tja, die moet enorm oppassen dat hij niet in de rechtse of, nog beter, meteen in de rechts-radicale hoek gezet wordt." Met de tweet waarin Suhrkamp afstand nam van Tellkamp bewees de uitgeverij precies diens punt, schrijft Krause.

Lees ook

'De Toren' van Uwe Tellkamp is de ultieme Wenderoman, schreef Antoine Verbij in 2009 in zijn recensie 'Hoe alles en iedereen wegrotte'.